Η πρωτεΐνη είναι ένα ισχυρό μακροθρεπτικό συστατικό το οποίο μεταξύ άλλων βοηθά στο «χτίσιμο» των μυών. Είναι απαραίτητη στη διατροφή μας και έχει βοηθά σε αρκετές λειτουργίες σε όλο το σώμα, συμπεριλαμβανομένης της ισορροπίας των υγρών, της ρύθμισης των ορμονών και της διατήρησης της καλής υγείας. Οι τρίχες στο κεφάλι, το δέρμα που μας καλύπτει και οι μύες μας είναι μόνο μερικά κομμάτια του οργανισμού μας που λειτουργούν με βάση την πρωτεΐνη.
Η σκόνη πρωτεΐνης τώρα, είναι ένα από τα πιο δημοφιλή συμπληρώματα διατροφής παγκοσμίως. Χρησιμοποιείται από πολύ κόσμο τόσο ως συμπλήρωμα για την προπόνηση, όσο και ως ένας βολικός τρόπος λήψης συμπληρωματικής ποσότητας, όταν διατροφή δεν είναι επαρκής σε αυτό το μακροθρεπτικό συστατικό.
Είναι όμως ασφαλής;
Σύμφωνα με τι περισσότερες έρευνες που έχουν γίνει μέχρι στιγμής, η σκόνη πρωτεΐνης δεν κάνει κακό. Φυσικά, αν έχεις αλλεργίες σε ένα συγκεκριμένο είδος πρωτεΐνης ή σε άλλα συστατικά μιας σκόνης πρωτεΐνης, τότε θα πρέπει να την αποφύγεις. Τα συστατικά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ από εταιρεία σε εταιρεία και προϊόν σε προϊόν, επομένως θα πρέπει να διαβάζεις καλά τις ετικέτες.
Αντίστοιχα, όσοι πάσχουν από νεφρική νόσο ή μειωμένη νεφρική λειτουργία έχουν μεγαλύτερη δυσκολία να αποβάλλουν τα απόβλητα πρωτεϊνών στα ούρα τους, επομένως θα πρέπει να καταναλώνουν συμπληρώματα πρωτεΐνης σε συνεννόηση με κάποιον ειδικό.
Επίσης, αν και ο Αμερικάνικος Οργανισμός φαρμάκων (FDA) και ο ΕΟΦ, ρυθμίζουν την κυκλοφορία των συμπληρωμάτων διατροφής όπως η σκόνη πρωτεΐνης, οι κατασκευαστές είναι αυτοί που είναι υπεύθυνοι για την αξιολόγηση της ασφάλειας, της αποτελεσματικότητας και της επισήμανσης των προϊόντων τους.
Όπως αναφέρεται σε σχετική εγκύκλιο του ΕΟΦ, δεδομένου ότι τα συμπληρώματα διατροφής δεν υπόκεινται σε έγκριση, δηλαδή προηγούμενη αξιολόγηση και αδειοδότηση, αλλά σε γνωστοποίηση και κατασταλτικό έλεγχο, οποιαδήποτε αναφορά εμφανίζει το προϊόν ως «εγκεκριμένο» από τον ΕΟΦ είναι μη νόμιμη και παραπλανητική. Αντίστοιχα, η κάθε εταιρεία συμπληρωμάτων είναι υποχρεωμένη να κάνει γνωστοποίηση στον ΕΟΦ ότι κυκλοφορεί στην αγορά σκεύασμά της. Αν δεν το κάνει, είναι παράνομη.
Οι ετικέτες λοιπόν σε σκόνες πρωτεΐνης και άλλα συμπληρώματα διατροφής θα μπορούσαν να παρέχουν παραπλανητικές πληροφορίες για τα συστατικά ή το προϊόν. Στην πραγματικότητα, μια σχετική μελέτη διαπίστωσε ότι πολλές σκόνες πρωτεΐνης περιείχαν στην πραγματικότητα πρωτεΐνες χαμηλότερου κόστους όπως πρωτεΐνη από κοτόπουλο, σόγια και ρύζι. Επίσης, αν και αυτό είναι σπάνιο, οι σκόνες πρωτεΐνης μπορεί μερικές φορές να περιέχουν επιβλαβή συστατικά ή ουσίες που έχουν απαγορευτεί στον αθλητισμό.
Το 2022, μια μη κερδοσκοπική ομάδα που ονομάζεται Clean Label Project δημοσίευσε μια έκθεση σχετικά με τις τοξίνες σε σκόνες πρωτεΐνης. Οι ερευνητές εξέτασαν 134 προϊόντα για 130 τύπους τοξινών και διαπίστωσαν ότι πολλές σκόνες πρωτεΐνης περιείχαν βαρέα μέταλλα (μόλυβδο, αρσενικό, κάδμιο και υδράργυρο), δισφαινόλη-Α (BPA, η οποία χρησιμοποιείται για την κατασκευή πλαστικών), φυτοφάρμακα ή άλλους ρύπους που συνδέονται με τον καρκίνο και άλλες παθήσεις. Ορισμένες τοξίνες μάλιστα υπήρχαν σε σημαντικές ποσότητες. Για παράδειγμα, μια σκόνη πρωτεΐνης περιείχε 25 φορές το επιτρεπόμενο όριο BPA. Μπορείς να δεις την αναλυτική λίστα εδώ.
Ευτυχώς, οι περισσότερες αξιόπιστες μάρκες σκόνης πρωτεΐνης χρησιμοποιούν δοκιμές τρίτων για να αποδείξουν την ασφάλεια και τη διαφάνεια των προϊόντων τους. Ιδανικά λοιπόν, θα πρέπει να επιλέγεις σκόνες πρωτεΐνης που έχουν περάσει από δοκιμές τρίτων για να βεβαιωθείς ότι το προϊόν περιέχει όντως τα συστατικά που λέει ο κατασκευαστής, ενώ έχε κατά νου πως μια καλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη ανά scoop (μεζούρα), είναι τα 20-30 γραμμάρια.
Τέλος, όπως και κάθε συμπλήρωμα, η σκόνη πρωτεΐνης συμπληρώνει, δεν υποκαθιστά μια ισορροπημένη διατροφή. Προσπάθησε λοιπόν να ακολουθείς μια διατροφή που περιλαμβάνει μη επεξεργασμένα τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνες, όπως άπαχα κρέατα, πουλερικά, αυγά, όσπρια, γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, κεφίρ κ.α.), ξηρούς καρπούς και σπόρους και μόνο αν δεν μπορείς να λάβεις την απαραίτητη πρωτεΐνη από αυτά, επίλεξε ένα συμπλήρωμα σε σκόνη.
Με πληροφορίες από Healthline, Harvard. edu