- Μπορούν οι φουρτούνες της ζωής να σε κάνουν πιο δυνατό;
- Μπορεί ο φόβος να σε εξελίξει;
- Έχεις μάθει να συγχωρείς τον εαυτό σου;
- Βλέπεις το παρελθόν σαν βάρος ή το έχεις ξεπεράσει;
Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα είναι τα κλειδιά για να αγαπήσουμε τον εαυτό μας – και τη ζωή. Γιατί η αλήθεια είναι πως –αντίθετα με όσα μάς έμαθαν- είμαστε γεννημένοι για να ευτυχούμε.
Η ψυχολόγος Αγνή Μαριακάκη μας καθοδηγεί βήμα-βήμα στο να συμφιλιωθούμε με όσα δυσάρεστα βιώματα μας κρατούν καθηλωμένους στο παρελθόν και μας δείχνει με ποιους τρόπους μπορούμε να τα μεταμορφώσουμε σε εφόδια για μια καλύτερη ζωή. Μέσα από την πολύτιμη γνώση της, οι αφηγήσεις αληθινών ιστοριών, καθώς και οι προσωπικές εξομολογήσεις της γίνονται ένας κατανοητός και ανεκτίμητος χάρτης του ψυχισμού μας. Η Αγνή Μαριακάκη μάς θυμίζει τι σημαίνει ευτυχία, πώς να την αποκτήσουμε και –το κυριότερο- πως την αξίζουμε!
Ακολουθεί απόσπασμα από το βιβλίο της Αγνής Μαριακάκη “Σου αξίζει να ευτυχήσεις” που κυκλοφορεί από την Key Books:
Να αγαπάς τον εαυτό σου
«To πώς αγαπάς τον εαυτό σου είναι το πώς διδάσκεις τους άλλους να σε αγαπούν». Rupi Kaur (1992), Καναδή συγγραφέας
Ίσως ένα από τα μεγαλύτερά μας προβλήματα να είναι η σχέση μας με τον εαυτό μας! Και τολμώ να πω ότι αν ξοδέψεις όλη σου τη ζωή στο να μάθεις να αγαπάς και να σέβεσαι τον εαυτό σου, τότε θα έχεις μια καλά ξοδεμένη ζωή. Ας πάρουμε τη δική μου περίπτωση: Το μέσο ενημέρωσης που λατρεύω να μισώ είναι το ΥouΤube. Μια τυπική μέρα που βολτάρω, λοιπόν, στα βίντεο του ΥouΤube, έχω καταφέρει να δω μια κουκλάρα που κάνει γυμναστική όπως δεν θα κάνω ποτέ, έναν όμορφο να μου προτείνει πώς να προσέχω τη διατροφή μου με οδηγίες που δεν θα αντέξω να ακολουθήσω, συνεχίζω με κάτι οκτάχρονα να παίζουν βιολί σαν τον Παγκανίνι, κάτι δεκαπεντάχρονα να χορεύουν σαν λάστιχα, κάτι παιδιά δημοτικού να μιλάνε δεκαπέντε γλώσσες, ενώ η Όπρα Γουίνφρι έχει καλεσμένη μια τύπισσα εβδομήντα, λέει, χρονών που δείχνει σαραντάρα.
Τέλος πέφτω σε ένα βίντεο ενός Χαγιάτο Σουμίνο, ενός κούκλου Γιαπωνέζου, ο οποίος παίζει ένα τραγουδάκι τύπου ≪Φεγγαράκι μου λαμπρό≫ (twinkle twinkle little star) σε παραλλαγές τέτοιας πιανιστικής δεξιοτεχνίας που με αφήνουν άφωνη. Αναρωτιέμαι… δεν είναι δυνατόν ένα τόσο νέο παιδί να παίζει με τέτοια φαντασία και σε τέτοιο επίπεδο δεξιοτεχνίας κάτι τόσο μα τόσο απλό. Oπότε, τρέχω να ψάξω το βιογραφικό του, να δω επιτέλους πώς έχει φτάσει σε αυτό το επίπεδο αυτός ο νεαρός.
Όπου διαβάζω ότι όχι μόνο πήρε το πρώτο του βραβείο Σοπέν στα οκτώ του χρόνια, από τα δυσκολότερα ετήσια βραβεία στον κόσμο, αλλά επιπλέον είναι αριστούχος της πληροφορικής, μεταπτυχιακός ερευνητής στην ηλεκτρονική ακουστική και βραβευμένος από το τμήμα Πληροφορικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Τόκιο… Έλεος πια με τους υπερχαρισματικούς!
Και μετά από όλα αυτά, κοιτάζομαι στον καθρέφτη. Και με τι καρδιά να του πω «Σ’ αγαπώ!» που βλέπω μπροστά μου μια χρυσή μετριότητα. Μέτριας εμφάνισης, μέτριου στυλ, μεσαίων συνηθειών άνθρωπος. Δεν δείχνω τριακόσια χρόνια νεότερη. Δεν έχω πάει στην Παταγονία, στον Βόρειο Πόλο ή στο Φεγγάρι. Δεν έχω εφεύρει το φάρμακο κατά της ανίας, που πολύ το έχω προσπαθήσει. Βραβεία έχω πάρει, αλλά τι να το κάνεις το βραβείο Ελευθέριος Βενιζέλος που πήρα στη δευτέρα γυμνασίου για την έκθεση;
Κι ακούω στα αυτιά μου τα λόγια με τα οποία μεγάλωσα. Τα λόγια της κυρίας Καζαντζή, που ήταν η πρώτη δασκάλα που μου έκανε φροντιστήριο στην πρώτη δημοτικού, τότε που ήμουν μια από τους τρεις χειρότερους μαθητές της τάξης μου. Έχω την αυστηρή της φωνή ακόμα στα αυτιά μου: Θέλω να δω την αξία σου, Αγνή. Και εννοούσε: Φτιάξε τα γράμματά σου, μην κάνεις μουντζαλιές στα τετράδιά σου, μην ξεχνάς τα βιβλία σου, μην πηγαίνεις για ύπνο αδιάβαστη, και τώρα που κάθεσαι εδώ ίσιωσε την πλάτη σου. Έχω τη φωνή των δασκάλων μου στο κατηχητικό. Από αυτά που έλεγαν είχα βγάλει το συμπέρασμα ότι το να αγαπάς τον εαυτό σου είναι εγωισμός, σχεδόν αλαζονεία. Ακόμα και το να είσαι ευχαριστημένος από τον εαυτό σου είναι σούπερ εγωιστικό και καλύτερο είναι να είσαι σεμνός και να κατεβάζεις ταπεινά τους τόνους όταν σε επαινούν.
Παλιότερα λάτρευα την ομιλία που έκανε ο Στιβ Τζομπς (Steve Jobs) τo 2005 στους αποφοίτους του Stanford University,και που τέλειωνε με τη φράση Stay hungry, stay foolish. Δηλαδή, Μείνε πεινασμένος, μείνε τρελός. Αυτή η τελευταία φράση έχει μείνει στην ιστορία και εκφράζει απόλυτα τις αναδυόμενες πολιτισμικές μας αξίες. Για να κατακτάς περισσότερα, πρέπει να παραμένεις ανικανοποίητος, ανήσυχος, ανολοκλήρωτος, πεινασμένος δηλαδή. Αργότερα διάβασα στη βιογραφία του Στιβ Τζομπς ότι είχε ακραίες διατροφικές διαταραχές τύπου νευρικής ανορεξίας.
Το Stay hungry (μείνε πεινασμένος) το ζούσε ο άνθρωπος κάθε μέρα της ζωής του. Με το ζόρι κατέβαζε τις μπουκιές του, κι ας είχε στο σπίτι του τους καλύτερους σεφ. Είχε εγκαταστήσει την πείνα στη ζωή του κίνητρο για να προοδεύει! Είχε απαγορεύσει στον εαυτό του να είναι χορτάτος. Με άλλα λόγια, δεν νομίζω να υπάρχει εχθρικότερος εμφύλιος πόλεμος από αυτόν που κηρύσσουμε εμείς οι ίδιοι ενάντια στον εαυτό μας. Δεν ξέρω αν μιλάμε σε άλλους ανθρώπους ποτέ με τον εχθρικό και προσβλητικό τρόπο που μιλάμε με την εσωτερική μας φωνή στον εαυτό μας.
Για όσους είστε φιλόζωοι, σκεφτείτε ότι αναγνωρίζουμε σε ένα ζώο, παραδείγματος χάρη σε έναν σκύλο, ότι η ζωή του έχει αξία απλώς επειδή είναι ζωντανό και αναπνέει. Ότι, δηλαδή, το κατοικίδιο αξίζει να αγαπηθεί χωρίς να πρέπει να αποδείξει πρώτα την αξία του, την αγωγή του, τη συμπεριφορά του και τις κατακτήσεις του. Κι όμως, δεν αναγνωρίζουμε στον άνθρωπο το ίδιο δικαίωμα να αγαπηθεί πέρα κι έξω από την ομορφιά του, τα χαρίσματα, τα επιτεύγματά του. Σπάσε το μεγαλύτερο ταμπού στον κόσμο. Σε προσκαλώ σε μια επαναστατική σκέψη, ότι η αγάπη για τον εαυτό είναι το πιο αόρατο και το πιο ισχυρό ταμπού στην κοινωνία μας.
Είναι αποδεκτό να αυτομαστιγώνεσαι. Το λέει και η θρησκεία. Να κάνεις το σώμα σου να πονέσει, να το βασανίσεις μέχρι του σημείου να πάψει να έχει τα δικά του θέλω, μέχρι να το πνευματικοποιήσεις. Είναι αποδεκτό να αυτοταπεινώνεσαι. Το να κάνεις τον εαυτό σου μικρότερο και λιγότερο και ασημαντότερο θεωρείται ευγένεια, αρετή. Είναι αποδεκτό να βάζεις όλους τους άλλους πάνω από τον εαυτό σ ου Να βάζεις τους γονείς, την οικογένεια, τη δουλειά ή τους κολλητούς σου μπροστά και πάνω από τις δικές σου ανάγκες. Κι αυτό θεωρείται φροντίδα και προσφορά. Η θυσία του εαυτού υπέρ των αναγκών των άλλων θεωρείται και μεγαλοκαρδία. Ασχέτως που κανείς δεν μπορεί να ταΐσει κανέναν αν το δικό του τσουκάλι είναι άδειο.
Θέλω για λίγο να σκεφτείς πώς νιώθεις αυτή τη στιγμή. Και μόνο η σκέψη να ασχοληθείς με τον εαυτό ίσως να σε γεμίζει φρίκη. Δεν είναι εγωιστικό κάτι τέτοιο; Δεν είναι εγωκεντρικό και υπερφίαλο να ασχοληθείς με τον εαυτό σου; Θέλω να σου πω με όλη μου την καρδιά ότι ο μόνος τρόπος να γίνει ο κόσμος καλύτερος είναι το να πάρουμε τον άλλο δρόμο. Τον λιγότερο κοινωνικά αποδεκτό και λιγότερο ταξιδεμένο. Τον δρόμο της αυτοαγάπης.
- Γιατί εάν δεν αγαπήσεις τον εαυτό σου χωρίς όρους, δεν έχεις αγάπη να δώσεις σε κανέναν.
- Δεν μπορείς να ταΐσεις κανέναν πεινασμένο, αν είσαι ο ίδιος λιπόσαρκος και στερημένος από αγάπη για τον ίδιο τον εαυτό σου.
- Δεν μπορείς να ντύσεις κανέναν με αποδοχή, αν είσαι ο ίδιος απογυμνωμένος από αυτήν.
- Δεν μπορείς να διδάξεις στα παιδιά σου τον αυτοσεβασμό, αν δεν τον βλέπουν πάνω σου.
- Δεν μπορείς να είσαι συναισθηματικά γενναιόδωρος προς τους άλλους, όντας ο ίδιος μέσα στην εσωτερική σου στέρηση.
Ως παιδί, είχα μάθει το κεφάλαιο 13 της πρώτης Προς Κορινθίους Επιστολής της Καινής Διαθήκης απ’ έξω, και μάλιστα στην καθαρεύουσα. Ο κύριος Γιώργος, ο αγαπημένος μου δάσκαλός στο κατηχητικό, μου είχε δώσει αυτοκόλλητο με αγγελάκια του Ντα Βίντσι όταν είπα νεράκι όλο το κεφάλαιο απ’ έξω. Ακόμα και σή- μερα το θυμάμαι το κεφάλαιο αυτό λέξη προς λέξη, και δεν νομί- ζω να έχω διαβάσει ωραιότερο κείμενο. Να, διάβασέ το πιο κάτω στη νεοελληνική μετάφραση της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας:
«Αν ξέρω να μιλώ όλες τις γλώσσες των ανθρώπων και των αγ- γέλων, αλλά δεν έχω αγάπη, τότε έγινα σαν ένας άψυχος χαλκός που βουίζει ή σαν κύμβαλο που ξεκουφαίνει με τους κρότους του. Και αν έχω το χάρισμα να προφητεύω και αν γνωρίζω όλα τα μυστήρια και έχω όλη τη γνώση, και όλη την πίστη, ώστε να μετακινώ με τη δύναμη της ακόμη και τα βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, τότε δεν είμαι τίποτε απολύτως. Και αν πουλήσω όλη την περιουσία μου για να χορτάσω με ψωμί όλους τους φτωχούς, και αv παραδώσω το σώμα μου για να καεί, αλλά αγάπη δεν έχω, τότε σε τίποτε δεν ωφελούμαι. Η αγάπη είναι μακρόθυμη, γεμάτη καλοσύνη, η αγάπη δε ζηλεύει, η αγάπη δεν ξιπάζεται, δεν είναι περήφανη, δεν κάνει ασχήμιες, δε ζητεί μόνο το συμφέρον της, δεν ερεθίζεται, δε σκέφτεται το κακό για τους άλλους, δε χαίρει όταν βλέπει την αδικία, αλλά συγχαίρει, όταν επικρατεί η αλή- θεια. Όλα τα ανέχεται, όλα τα πιστεύει, όλα τα ελπίζει, όλα τα υπομένει… Ώστε τώρα μας απομένουν τρία πράγματα: η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη. Πιο μεγάλη όμως από αυτά είναι η αγάπη».
Αυτό το καταπληκτικό κείμενο, γραμμένο γύρω στο 50 μ.Χ., έχει συστηματικά ερμηνευτεί να αφορά μόνο την αγάπη προς τους άλλους. Και όμως, γράφτηκε για να αφορά πρώτα την αγάπη προς τον εαυτό και μετά και την αγάπη προς τους άλ- λους. Γι’ αυτό θέλω να ξαναδιαβάσουμε μαζί αυτό το σπουδαίο και τόσο ιερό κείμενο:
Η αγάπη για τον εαυτό μου δεν ζηλεύει τους άλλους, γιατί ξέρω ότι είμαι μοναδικός, ότι δεν είμαι καλύτερος ή χειρότερος από κανέναν. Είμαι αυτό που είμαι, ένα αυτοτελές φως στην απεραντοσύνη του κόσμου, που δια- γράφει τη δική του μοναδική πορεία.
Η αγάπη για τον εαυτό μου δεν ξιπάζεται, δεν είναι υπερήφανη, γιατί δεν έχω να αποδείξω τίποτα σε κανέναν ούτε βασίζομαι στους επαίνους και στην αναγνώριση των άλλων για να είμαι καλά και να νιώθω καλά με τον εαυτό μου.
Η αγάπη για τον εαυτό μου όλα τα ανέχεται, και τα καλά μου, και τα κακά μου, και τις αποτυχίες μου, και τα λάθη μου, και τις σαχλαμάρες μου. Και τότε, από αγάπη, προστατεύω τον εαυτό μου από την κακοποίηση.
Η αγάπη για τον εαυτό μου όλα τα υπομένει, και τις κακές μου μέρες, και τη χαλασμένη μου διάθεση, και τις στιγμές που αποθαρρύνομαι, και τις φορές που αμφιβάλλω για όλα, κι όταν θυμώνω, κι όταν χτυπιέμαι, και όταν φέρομαι σαν μωρό… όλα αυτά τα υπομένει. Ένα πράγμα δεν υπομένει η αγάπη, το να δέχομαι να μη με αγαπούν… κι αυτοί που έμπρακτα δεν με αγαπούν χάνουν το δικαίωμα να παραμένουν στον στενό κύκλο της ζωής μου.
Η αγάπη για τον εαυτό μου όλα τα πιστεύει, πιστεύει στο καλό που θα βγει κι από τα εύκολά μου, και από τα δύσκολά μου, κι από τα τραύματά μου, κι από τα δεινά μου, κι από τα όμορφά μου, κι από τα χαρίσματά μου.
Η αγάπη για τον εαυτό μου όλα τα ελπίζει, κάνει όνειρα συνέχεια και πιστεύει στα θαύματα για τα οποία είμαι ικανός.