Γράφει η Χριστίνα Αλεξοπούλου – Διατροφολόγος
Πολλή συζήτηση γίνεται μεταξύ των γονέων και αρκετό άγχος επικρατεί σχετικά με το ποιο γάλα είναι προτιμότερο να δίνουν στο παιδί τους. Παρακάτω σας παρουσιάζουμε τα διάφορα γάλατα που υπάρχουν στο εμπόριο, επισημαίνοντας τα προτερήματα και τα μειονεκτήματα για την καθεμία κατηγορία ξεχωριστά.
Πριν αναφερθούμε όμως σε αυτά, ας δούμε ποια είναι η ιδανική πρόσληψη σε γάλα για τα παιδιά μας.
Πόσο γάλα να του δίνω;
Tα παιδιά θα πρέπει να στοχεύουν στην κατανάλωση τουλάχιστον 600 ml γάλακτος την ημέρα, το οποίο μπορεί να είναι γάλα μόνο του ή στα δημητριακά πρωινού. Εάν το παιδί δεν μπορεί με τίποτα να πιεί γάλα, τότε αυτό μπορεί να αντικατασταθεί με τις άλλες δύο εναλλακτικές πηγές γαλακτοκομικών που είναι το γιαούρτι και το τυρί.
Η Αμερικάνικη Καρδιολογική Εταιρία προτείνει για παιδιά άνω των 2 ετών την κατανάλωση ημιαποβουτυρωμένου γάλακτος, προκειμένου να διατηρούνται χαμηλά τα επίπεδα του λίπους τους. Δεν υπάρχει διατροφική διαφορά μεταξύ πλήρους γάλακτος και ημιαποβουτυρωμένου. Απλώς έχει λιγότερα λιπαρά και άρα λιγότερες θερμίδες. Αυτό είναι πολύ σημαντικό κυρίως για παιδιά τα οποία καταναλώνουν πολύ γάλα σε καθημερινή βάση.
Αγελαδινό
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και άλλοι φορείς συνιστούν να αρχίζει η κατανάλωση φρέσκου αγελαδινού γάλακτος μετά τον πρώτο χρόνο της ζωής. Ωστόσο, στην πρακτική βλέπουμε ότι μέχρι το μωρό να γίνει 2 ετών, συχνά είναι καταλληλότερο το ειδικά σχεδιασμένο βρεφικό γάλα, το οποίο περιέχει τροποποιημένο αγελαδινό γάλα. Ένα τέτοιο γάλα είναι δεν έχει τόσο υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, αλλά είναι εμπλουτισμένο με τα απαραίτητα λιπαρά οξέα, όπως το λινολεϊκό οξύ, το οποίο συμβάλλει στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος. Περιέχει επίσης σίδηρο σε κατάλληλη ποσότητα, όπως επίσης και εκτός από τα βασικά συστατικά (ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο) και επιπλέον συστατικά όπως βιταμίνη C, βιταμίνη D και φυλλικό οξύ.
Κατσικίσιο
Το κατσικίσιο γάλα δεν παρουσιάζει μεγάλες διαφορές από το αγελαδινό γάλα μιλώντας για τα θρεπτικά συστατικά τους, αλλά ωστόσο παρουσιάζει κάποια πλεονεκτήματα έναντι του αγελαδινού. Το κατσικίσιο γάλα είναι πιο εύπεμπτο από το αγελαδινό. Για το λόγο αυτό θεωρείται καλύτερη επιλογή για παιδιά που υποφέρουν από διάφορες γαστρεντερικές διαταραχές (δυσανεξία στη λακτόζη) ή κάποιες αλλεργίες. Επίσης, το ph του κατσικίσιου γάλακτος πλησιάζει πολύ αυτό του μητρικού, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των γαστρεντερικών λοιμώξεων στα παιδιά. Το κατσικίσιο γάλα παρουσιάζει μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα του σιδήρου από αυτό του αγελαδινού, δηλαδή απορροφάται μεγαλύτερο ποσοστό του σιδήρου για την ίδια ποσότητα κατσικίσιου γάλακτος σε σχέση με το αγελαδινό γάλα. Το κατσικίσιο γάλα, όμως, περιέχει περισσότερα λιπαρά από το αγελαδινό γάλα, κάτι το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία μακροπρόθεσμα.
Στο σημείο αυτό, καλό θα είναι να αναφερθούμε και στα επιπλέον χαρακτηριστικά (ορμόνες, αντιβιοτικά), για τα οποία υπάρχει μεγάλη ανησυχία στους γονείς. Ένα συσκευασμένο γάλα, είτε πρόκειται για αγελαδινό είτε για κατσικίσιο γάλα, πριν βγει στην αγορά, θα πρέπει οπωσδήποτε να περάσει από διάφορους τεχνικούς και ποιοτικούς ελέγχους και επομένως να είναι απαλλαγμένο από αυτούς τους παράγοντες όπως ορίζει άλλωστε αυστηρά η νομοθεσία. Συνεπώς, τα γάλατα αυτά για να μπορέσουν να κυκλοφορήσουν ελεύθερα στην αγορά, δεν περιέχουν αυτά τα στοιχεία και είναι κατάλληλα για κατανάλωση.
Εβαπορέ
Το εβαπορέ γάλα, δηλαδή το γάλα το οποίο έχει υποστεί αφυδάτωση και χρειάζεται ανασύσταση με νερό. Το μειονέκτημα σε αυτό το γάλα είναι ότι δεν είναι φρέσκο προϊόν και είναι συνήθως πολύ πλούσιο σε σάκχαρα, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα η υπερκατανάλωσή του (γύρω στα 700 ml την ημέρα) από τα παιδιά να οδηγεί σε παιδική παχυσαρκία. Το παιδί μπορεί να πίνει αυτό το γάλα αυστηρά μέχρι την ηλικία των 6 ετών και μόνο εάν είναι γενικά πολύ επιλεκτικό στη διατροφή του.
Γάλατα φυτικής προέλευσης
Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι καταναλώνουν σήμερα τα γάλατα φυτικής προέλευσης (βρώμης, ρυζιού, αμυγδάλου). Λόγω του γεγονότος ότι τα παιδιά βρίσκονται στο στάδιο της ανάπτυξης, χρειάζονται αρκετή πρωτεϊνη για τη σωστή δόμηση και ανάπτυξη του μυϊκού ιστού και σκελετού τους. Αυτού του είδος γάλατα καλό θα είναι να αποφεύγονται γιατί υστερούν συγκριτικά με τα ζωικής προέλευσης στην ποσότητα της πρωτεϊνης που περιέχουν και συνεπώς δεν βοηθούν την ομαλή ανάπτυξη των παιδιών.
Βιολογικά γάλατα
Τα βιολογικά γάλατα είναι η καλύτερη επιλογή για τα παιδιά μας καθώς είναι εκείνα με τη μεγαλύτερη θρεπτική αξία. Είναι πλούσια σε λιπαρά και πρωτεΐνες, καθώς και σε μία μεγάλη ποικιλία βιταμινών και ιχνοστοιχείων, συγκριτικά με τα υπόλοιπα γάλατα. Μοναδικό μειονέκτημά τους είναι το αρκετό πιο υψηλό κόστος σε σύγκριση με τα υπόλοιπα γάλατα που κυκλοφορούνε στο εμπόριο. Στο σημείο αυτό όμως αξίζει να επισημάνουμε πως το βιολογικό γάλα θα πρέπει όντως να πληροί όλα τα χαρακτηριστικά και τις προϋποθέσεις που ορίζει η νομοθεσία για το βιολογικό τρόφιμο, και όχι να παρουσιάζεται ως βιολογικό χωρίς πραγματικά να είναι.
Κάνει να βάζω κακάο;
Πολλές φορές οι γονείς, προκειμένου να κάνουν το γάλα πιο εύγευστο και να το πιούν τα παιδιά τους χωρίς γκρίνια βάζουν μέσα κακάο. Το κακάο όμως, περιέχει οξαλικό οξύ, το οποίο μειώνει την απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό του παιδιού, οπότε καλό θα είναι να αποφεύγεται. Προτιμότερη εναλλακτική είναι να βάζουν στο γάλα 1 κουτ. του γλυκού μέλι.