Ξέρω ακριβώς τι νιώθετε: Αισθάνεστε αποσυνδεδεμένοι, μόνοι και σαν κανείς να μη σας καταλαβαίνει. Ακόμα κι αν μπορούσατε να μαζέψετε το κουράγιο για να πείτε την αλήθεια, ξέρετε βαθιά μέσα σας ότι οι άλλοι δεν θα σας καταλάβουν. Αυτό σας αφήνει βουβούς, αμίλητους. Προσπαθείτε να παρηγορηθείτε, σκεπτόμενοι ότι ίσως οι απαιτήσεις σταματήσουν μια μέρα και μετά θα μπορέσετε να είστε ο εαυτός σας και να ζήσετε τη ζωή με τον τρόπο που θέλετε. Ή ίσως οι απαιτήσεις απλά θα αυξάνονται και τα επίπεδα ενέργειάς σας θα πέφτουν. Νιώθετε παγιδευμένοι και περιορισμένοι από τις αποφάσεις σας, σαν να είναι το πεπρωμένο σας να ζείτε έτσι. Υποτίθεται ότι όσο δίνουμε, παίρνουμε, αλλά εσείς δεν παίρνετε σε αντάλλαγμα και αρχίζετε να αμφισβητείτε την αληθινή φύση όσων σας περιτριγυρίζουν.
Αν η παραπάνω παράγραφος σας φαίνεται αρκετά οικεία, είναι πιθανό να ζείτε σύμφωνα με ένα σύστημα πεποιθήσεων, που υπαγορεύει ότι ο μόνος τρόπος που η ζωή σας μπορεί να αλλάξει είναι αν οι άνθρωποι γύρω σας, εκείνοι τους οποίους ικανοποιείτε, αλλάξουν πρώτοι.
Γιατί νιώθουμε τόσο παγιδευμένοι
Το να μένετε άπραγοι και να ελπίζετε ότι οι άνθρωποι θα καταλάβουν πόσο σας πιέζουν ή το να εύχεστε ότι θα έρθει η μέρα που το δράμα, οι απαιτήσεις και οι συνεχείς πιέσεις θα υποχωρήσουν, είναι μάταιο. Χωρίς να αλλάζετε τη δική σας συμπεριφορά, αυτή η ευχή δεν είναι απλά ανώφελη, αλλά και αντιπαραγωγική. Ο μόνος τρόπος για να βγείτε από το αδιέξοδο είναι να γνωρίσετε σε βάθος τον εσωτερικό σας κόσμο, αναγνωρίζοντας ότι το μόνο άτομο που μπορεί να αλλάξει εδώ είναι ο εαυτός σας.
Αυτό μπορείτε να το επιτύχετε, αν εξετάσετε τις αυτόματες απαντήσεις που δίνετε στους ανθρώπους γύρω σας. Όσοι προσπαθούν συνεχώς να ικανοποιούν και να αρέσουν στους άλλους, αναπτύσσουν τέτοιους τύπους φυσικών αποκρίσεων για να νιώθουν καλύτερα και να μετριάζουν όσο μπορούν τη δυσφορία και δυσανασχέτηση των γύρω τους. Εντούτοις, η φυσική μας απόκριση ικανοποίησης είναι ακριβώς αυτό που μας αφήνει με ένα αίσθημα προδοσίας. Περιοριζόμαστε από τις προβλέψιμες, αυτόματες προσπάθειες που στόχο έχουν να ανακουφίσουν την πίεση της ζωής.
Καθώς πάντα ζούσαμε με αυτό τον τρόπο, τώρα δεν ξέρουμε πώς να αλλάξουμε. Κι έτσι νιώθουμε σύγχυση και «ασφυξία». Γιατί, βλέπετε, όλοι πιστεύουμε ότι τελικά είμαστε εμείς υπεύθυνοι για τις προσωπικές μας επιλογές- ότι αν οι άλλοι άνθρωποι ήταν λιγότερο πιεστικοί, θα είχαμε τον έλεγχο της ζωής μας. Αλλά κάτι πολύ δυνατότερο, ισχυρότερο ελλοχεύει πίσω από αυτή την πεποίθηση- τα ένστικτά μας.
Κυβερνώμενοι από τα έμφυτα ένστικτά σας, δεν κάθεστε εσείς στη θέση του οδηγού. Ως άτομο που θέλει συνεχώς να ικανοποιεί, το ένστικτό σας να μετριάσετε κάθε δυσφορία στον εαυτό σας και στους άλλους είναι αυτό που καθοδηγεί τη ζωή σας. Γι’ αυτό, βιώνετε τρομερή δυσανασχέτηση μέσα στις σχέσεις σας. Κινητοποιήστε κυρίως από αισθήματα ανεπάρκειας και από έναν φόβο που σας καταναλώνει για το ότι δεν θα σας αποδεχτούν.
Το διέξοδο από αυτή την παγίδα δεν είναι η αλλαγή που οι άλλοι άνθρωποι θα κάνουν (αν και είναι ομολογουμένως ευκολότερο να δούμε τους άλλους ως το πρόβλημα). Η λύση θα έρθει αν βρείτε τρόπους να αλλάξετε τις δικές σας αυθόρμητες απαντήσεις στους άλλους, συνειδητοποιώντας παράλληλα πόσο άχρηστες έχουν αποδειχθεί οι μέχρι τώρα συμπεριφορές σας. Κόντρα σε αυτό που πιστεύετε, δεν παρουσιάζετε τον καλύτερό σας εαυτό, όταν αναγκάζετε τον εαυτό σας να ικανοποιεί και να αρέσει στον κόσμο· απλώς πράττετε με τρόπους που αναδεικνύουν τα ένστικτά σας.
Πώς όμως θα μπορούσατε να σταματήσετε αυτό το μοτίβο μια και καλή; Το κλειδί είναι να μάθετε να χειρίζεστε τον εαυτό σας και την παρορμητική συμπεριφορά του να ικανοποιείτε τους άλλους, ερχόμενοι περισσότερο σε επαφή με την πραγματική φωνή του εαυτού σας, σκεπτόμενοι ανεξάρτητα και οργανώνοντας τη δική του προτιμητέα ιστορία ζωής. Παρακάτω είναι κάποια από τα βασικά βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε:
1. Αποκτήστε επίγνωση του πραγματικού εαυτού σας. Οι σπουδαιότερες αλλαγές ξεκινούν, όταν κοιτάμε τον εαυτό μας με ενδιαφέρον και σεβασμό, αντί με άρνηση και διάθεση κριτικής. Όταν προσκαλούμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας σε έναν δρόμο επίγνωσης, έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε από αυτά, αντί να αντιδράμε ασυνείδητα σε αυτά και να ενισχύσουμε και την επίγνωση της πραγματικότητας, όντας πρόθυμοι να αφουγκραστούμε τις προσωπικές μας αλήθειες. Αυτό μας προσφέρει περισσότερο έλεγχο των φυσικών μας παρορμήσεων, εκείνων που αποδεικνύονται άχρηστες. Επιπλέον, μας δίνει την επιλογή να κάνουμε μια διαφορετική κίνηση.
2. Συνειδητοποιήστε ότι κάνοντας υπερβολικά πολλά για τους άλλους φθείρετε τελικά τις σχέσεις σας. Η υγεία των σχέσεών σας εξαρτάται από εσάς και από τον τρόπο που διαχειρίζεστε το δούναι και λαβείν. Όταν κάνετε υπερβολικά πολλά για τους άλλους, δίνετε πολλά περισσότερα, κάτι που αναπόφευκτα οδηγεί την άλλη πλευρά να δίνει λιγότερα. Οι προθέσεις πίσω από αυτή την κίνηση μπορεί να είναι καλές, αλλά στο τέλος παρακωλύουν την αποτελεσματικότητα των σχέσεών σας.
3. Κατανοήστε τη σημασία του να είστε ο εαυτός σας. Είμαστε όλοι μοναδικοί. Πρέπει να είμαστε ελεύθεροι να πράττουμε αυθεντικά, να συνδεόμαστε με όποιον θέλουμε και να ακολουθούμε τις δικές μας αξίες.
4. Μάθετε να αφήνετε πίσω σας το παρελθόν. Αν μένετε κολλημένοι στο παρελθόν και δεν αφήνετε εκεί ο,τι σας συνέβη, είναι πιθανό να αποδέχεστε αυτό που οι εχθροί σας και άλλοι αρνητικοί άνθρωποι πιστεύουν για εσάς. Θα μείνετε παγιδευμένοι από εκείνους, ανίκανοι να αποκτήσετε πρόσβαση στην πλήρη δυναμική σας, αν δεν μάθετε να προχωράτε.
5. Αντιληφθείτε ότι η αποφυγή των προβλημάτων δεν σας βοηθά να εξελιχθείτε. Όταν αναδύονται νέα προβλήματα, τείνουμε να αντιδράμε άμεσα, προσπαθώντας να τα ξεφορτωθούμε. Δοκιμάζουμε τα πάντα, ώστε να αποφύγουμε να βιώσουμε ακόμα και τον παραμικρό πόνο ή δυσφορία, κάτι που πυροδοτεί τα φυσικά μας ένστικτα. Όταν αποφεύγουμε τα προβλήματά μας και προσπαθούμε να τα κρύψουμε κάτω από το χαλί, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να επιδεινώσουμε τις συνθήκες για εμάς στο μέλλον.
6. Αποφασίστε τι είδους αγάπη θέλετε να έχετε στη ζωή σας (εκείνη που απελευθερώνει ή εκείνη που εγκλωβίζει). Πάρτε την ευθύνη για τον ρόλο που παίζετε στις διαπροσωπικές σας σχέσεις και χρησιμοποιήστε τη φωνή σας για να δημιουργήσετε την αμοιβαία ικανοποίηση και την ισορροπία στο εσωτερικό τους. Βγείτε από τη ζώνη άνεσής σας: Χρειάζεται κουράγιο για να κάνετε αλλαγές και να θέσετε όρια.
7. Οδηγείστε τον εαυτό σας μακριά από το άγχος. Όταν αποφασίζουμε επηρεασμένοι από το άγχος, δεν είμαστε ειλικρινείς ως προς αυτό που θέλουμε. Δρούμε παρορμητικά, βασισμένοι στο ένστικτο και αναπόφευκτα δημιουργούμε έναν φαύλο κύκλο άγχους στη ζωή μας. Όταν μαθαίνετε να χειρίζεστε καλύτερα την ενστικτώδη πλευρά του να γίνεστε πάντα αρεστοί και αποδεκτοί, θα δώσετε γερές βάσεις στις σχέσεις σας με την οικογένεια και τους φίλους.
8. Αποδοχή του εαυτού σας. Η αποδοχή του εαυτού σας είναι μια διεργασία χωρίς τέλος. Αλλά είναι καιρός να ξεκινήσει τώρα. Ήρθε η στιγμή να γνωρίσετε την αξία σας και να εξελιχθείτε στην καλύτερή σας εκδοχή.
Ilene S. Cohen, Ph. D. , ψυχοθεραπεύτρια