Τι επιδράσεις έχουν στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Ποιο δείχνει να επηρεάζει τη συμπεριφορά στο μέλλον.
Απρόσμενα ευρήματα είχε μία νέα έρευνα, που εξέτασε εάν επηρεάζουν περισσότερο τον εγκέφαλο τα τραυματικά γεγονότα νωρίς στη ζωή ή ένας τραυματισμός στο κεφάλι.
Προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει ότι τα κτυπήματα στο κεφάλι είναι πολύ συχνά στα μικρά παιδιά, ιδίως από πτώσεις. Σχετίζονται επίσης με διακυμάνσεις στην ψυχική διάθεση και κοινωνικές δυσκολίες που αναδύονται αργότερα στη ζωή.
Αντίστοιχα, τα τραυματικά γεγονότα της παιδικής ηλικίας επίσης είναι πολύ συχνά. Και αυτά μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες, αφού αυξάνουν τον κίνδυνο σωματικών και ψυχικών νόσων μετά την ενηλικίωση.
Επιστήμονες από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο θέλησαν να εξακριβώσουν εάν τα δύο αυτά συμβάντα αλληλεπιδρούν και πως επηρεάζουν τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο, χρησιμοποιώντας ζωικά μοντέλα.
Τα ευρήματά τους παρουσιάσθηκαν στο συνέδριο Neuroscience 2023 της αμερικανικής Εταιρείας Νευροεπιστήμης.
Η έρευνα
Στο πλαίσιο της έρευνας, οι ερευνητές απομάκρυναν για δύο εβδομάδες νεογέννητους αρουραίους από τις μητέρες τους. Με τον τρόπο αυτό μιμήθηκαν τα τραυματικά γεγονότα της παιδικής ηλικίας των ανθρώπων.
Την 15η ημέρα της ζωής τους οι αρουραίοι βρίσκονται στη νηπιακή ηλικία. Οι ερευνητές νάρκωσαν αυτούς και άλλους αρουραίους, που δεν είχαν αποχωριστεί από τις μητέρες τους, και τους έκαναν ένα κτύπημα στο κεφάλι σαν κι αυτό που θα πάθαινε ένα νήπιο αν έπεφτε την ώρα που έτρεχε.
Οι ερευνητές συνέκριναν τους αρουραίους μεταξύ τους καθώς μεγάλωναν. Τους συνέκριναν επίσης με άλλους, της ίδιας ηλικίας, οι οποίοι δεν είχαν τραυματιστεί ούτε αποχωριστεί από τις μητέρες τους.
Τα ευρήματα
«Διαπιστώσαμε ότι τα τραυματικά γεγονότα νωρίς στη ζωή κάνουν πολύ περισσότερα γονίδια στον εγκέφαλο να εκφράζονται διαφορετικά», δήλωσε η επιβλέπουσα ερευνήτρια Dr. Kathryn Lenz, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο.
Τα γονίδια που επηρεάζονταν από τα τραυματικά γεγονότα σχετίζονται με την πλαστικότητα του εγκεφάλου (είναι η ικανότητά του να προσαρμόζεται στις αλλαγές). Τα ίδια γονίδια επηρεάζονται και όταν συνυπάρχει κτύπημα στο κεφάλι.
Και τα δύο συμβάντα, εξ άλλου, επηρεάζουν τα γονίδια που εκφράζουν την οξυτοκίνη. Η ορμόνη αυτή σχετίζεται με το ψυχικό δέσιμο μητέρας-παιδιού και με τους κοινωνικούς δεσμούς.
Η μελέτη έδειξε ακόμα πως όταν ενηλικιώθηκαν οι αρουραίοι, μόνο όσοι είχαν αποχωριστεί από τις μητέρες τους επιδείκνυαν αλλαγές στη συμπεριφορά τους. Ειδικότερα, έμπαιναν πιο συχνά σε έναν ανοικτό χώρο – μία τοποθεσία που τυπικά αποφεύγουν τα τρωκτικά γιατί τα αφήνει ευάλωτα στους φυσικούς εχθρούς τους.
Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι «το στρες είναι πραγματικά ισχυρό», τόνισε η Dr. Lenz. «Δεν πρέπει να υποτιμούμε τον αντίκτυπο που έχει στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο το στρες από τα τραυματικά γεγονότα της παιδικής ηλικίας. Έχουμε την τάση να το απαξιώνουμε, αλλά είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό θέμα για την δημόσια υγεία».
Φωτογραφία: iStock