Δεν θα βρούμε την ευτυχία στα περιττά, αλλά στα ουσιώδη
Ο Αχιλλέας αρνήθηκε να πολεμήσει εναντίον των Τρώων, ο Σωκράτης περιφρόνησε έναν βίο διαφορετικό από αυτόν που ήταν αφιερωμένος στην αναζήτηση της αλήθειας και ο Ιωάννης Μεταξάς γύρισε την πλάτη στους όρους συνθηκολόγησης που του πρότεινε ο Μουσολίνι.
Advertisment
Έχουμε, άραγε, ποτέ αναρωτηθεί εάν τα μικρά και μεγάλα μας «όχι» αποδεικνύονται κομβικότερα στην εξέλιξη του πεπρωμένου μας από τα «ναι» μας; Και πόσο έτοιμοι είμαστε να αναθεωρήσουμε ό,τι ως τώρα λαμβάναμε ως δεδομένο, προκειμένου να κατακτήσουμε έναν πρωτόγνωρο βαθμό ελευθερίας;
Σε μια εποχή που το περιττό προβάλλεται ως επιβεβλημένο, θα δηλώναμε πρόθυμοι να απαρνηθούμε ακόμη και τις ανέσεις μας για εκείνο τον βαθμό εσωτερικής πληρότητας που θα καταξίωνε την ύπαρξή μας;
Το Πώς να λες όχι από τις Εκδόσεις Διόπτρα, με επιλογή κειμένων και εισαγωγή του M. D. Usher, συνιστά έναν συνδυασμό από διδασκαλίες του δρόμου και προφορικές συνομιλίες, από βιογραφικά αφιερώματα και στιγμιότυπα του Διογένη και άλλων Κυνικών εν ώρα δράσης.
Advertisment
Μια αφαιρετική προσέγγιση στη ζωή
Ένας αρχαίος, αποκαλυπτικός, απρόσμενος, γεμάτος χιούμορ οδηγός στην κυνική φιλοσοφία ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας. Και σταδιακά μυούμαστε στα θεμελιώδη στοιχεία του συγκεκριμένου πεδίου και γοητευόμαστε από αυτούς τους εκκεντρικούς αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους, που κατάφεραν να ξεστομίσουν το δικό τους σθεναρό και ηχηρό «Όχι!» στο κυνήγι των υλικών αγαθών, στις κοινωνικές συμβάσεις, ακόμα και στους καθιερωμένους κώδικες ευγένειας.
Ο Διογένης συνήθιζε να μπαίνει στο θέατρο περπατώντας αντίθετα στη ροή του πλήθους. Ωστόσο, εμείς επιμένουμε να γυρεύουμε την αποδοχή και την επιδοκιμασία. Και αν η ουσία της ζωής κρύβεται στην αμφισβήτηση των κανόνων και στην υπέρβαση όλων των στερεοτύπων;
Μπορούμε πράγματι να κατακτήσουμε την ευτυχία, αρκεί να εκπαιδευτούμε σε αυτήν. Οι Κυνικοί πίστευαν πως οι επιλογές που είναι εναρμονισμένες με τη φύση οδηγούν νομοτελειακά σε έναν βίο χαρούμενο και πως ακόμη και η καταφρόνηση της ηδονής αποδεικνύεται εξαιρετικά ευχάριστη, όταν εδραιώνεται μέσα μας ως συνήθεια.
Και μας παρότρυναν να κρατήσουμε στην καθημερινότητά μας μόνο τα αναγκαία, καθιστώντας τη λιτότητα τρόπο ζωής. Χαρακτηριστικό είναι, άλλωστε, πως κάποτε ο Διογένης, αφού παρατήρησε ένα αγόρι να πίνει νερό από τη χούφτα του, πέταξε το κύπελλο που είχε μέσα στο σακίδιό του, λέγοντας «Ένα παιδί με νίκησε στη λιτότητα».
Πασχίζουμε να εξασφαλίσουμε όλα και περισσότερα αγαθά και τρέμουμε από φόβο μήπως χάσουμε όσα αποκτήσαμε, λησμονώντας πως μόνο όταν ο νους υψώνεται πάνω από τον φόβο και δεν εμπλέκεται στην άμετρη ελπίδα που πηγάζει από την απληστία, η ύπαρξη νοηματοδοτείται.
Έχουμε, εξάλλου, συλλογιστεί πως το αρκετό για το κάθε άτομο ισοδυναμεί με ό,τι καλύπτει τις ανάγκες του και ότι είναι ο αδύναμος εκείνος που συνήθως χρειάζεται τα πιο πολλά; Η καλύτερη επένδυση αποδεικνύεται ο εσωτερικός πλούτος, ενώ η ουσιαστικότερη διδασκαλία είναι αυτή που στοχεύει στην απελευθέρωση της ψυχής από την ηδονή και τον πόνο.
Ένα επίκαιρο μήνυμα για τον σύγχρονο άνθρωπο
Το Πώς να λες όχι από τις Εκδόσεις Διόπτρα εμπερικλείει στις σελίδες του την ιδιαίτερη φιλοσοφία του Διογένη και άλλων Κυνικών. Και εμείς αρχίζουμε τελικά να υποψιαζόμαστε πως η χαρά δεν σχετίζεται με τα υλικά αγαθά αλλά με τη γαλήνη που κατακλύζει την ψυχή, όταν βρίσκεται σε αρμονία με την αποστολή της.
Σε έναν κόσμο που μαστίζεται από την κλιματική κρίση, την οικονομική αβεβαιότητα και τα ψυχικά προβλήματα, η αφαιρετική προσέγγιση των Κυνικών απέναντι στη ζωή συνιστά ένα πολύ επίκαιρο μήνυμα, ικανό να μεταμορφώσει τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την πραγματικότητα.
Το Πώς να λες όχι είναι ένα βιβλίο αποκαλυπτικό και άμεσο, ειλικρινές και πηγαίο, αυθόρμητο και χιουμοριστικό, που μας μετατοπίζει πνευματικά και μας αφυπνίζει ολοκληρωτικά. Διαποτισμένο με την εξυπνάδα και τη σοφία των εκπροσώπων της συγκεκριμένης σχολής, αποτελεί μια τοπιογραφία του αρχαίου κυνισμού.
Μπορούμε τελικά να αλλάξουμε; Οι αρχαίοι Κυνικοί ήταν είρωνες και ρεαλιστές, όμως ήταν και αισιόδοξοι. Έτσι, πίστευαν πως η αρετή αποτελεί κάτι διδάξιμο και μάλιστα προσπαθούσαν και οι ίδιοι ενεργά να βελτιώσουν τα ελαττώματά τους.
Έχουμε λοιπόν τη δυνατότητα να οικοδομήσουμε μια διαφορετική καθημερινότητα, εκπαιδεύοντας το νου μας στην ουσία. Όπως χιουμοριστικά συνήθιζε να λέει ο Διογένης, άλλωστε, στη ζωή απαιτείται ή μυαλό η κρεμάλα.
Η κυνική φιλοσοφία μας παρασύρει στο μαγευτικό της κόσμο, έναν κόσμο απλό και συγχρόνως συναρπαστικό. Και στο τέλος της ανάγνωσης τους Πώς να λες όχι από τις Εκδόσεις Διόπτρα κατανοούμε πως η απληστία δεν θα μας δώσει τις απαντήσεις που γυρεύουμε. Και κάπως έτσι απελευθερωνόμαστε από τα περιττά.
Απόσπασμα από το βιβλίο Πώς να λες όχι που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. Διαβάστε τις πρώτες σελίδες εδώ