Μέσα σε κάθε άνθρωπο ενυπάρχει ένα πολύ μεγάλο δυναμικό δυνατοτήτων, ενώ όταν βάζουμε έναν στόχο και τον επιθυμούμε διακαώς, τότε δεν υπάρχει σχεδόν τίποτε από το να μας εμποδίσει να τα καταφέρουμε.
Ωστόσο δεν υπάρχει κανένα μεγαλύτερο εμπόδιο από τον ίδιο μας τον εαυτό και πολλές φορές μονάχα εμείς αποτρέπουμε την επιτυχία και εμπλεκόμαστε σε συμπεριφορές που δεν λειτουργούν ωφέλιμα ή μας βλάπτουν και παρεμποδίζουν τις ικανότητές μας. Είτε πρόκειται για την αυτοβελτίωση, είτε για μια εργασία ή ακόμη για τις σχέσεις μας, υπάρχουν τόσοι πολλοί τρόποι να μας βάζουμε εμείς τρικλοποδιές και ενίοτε δεν το αντιλαμβανόμαστε, αλλά κι όταν το παρατηρούμε μερικές φορές, παραμένει κάτι το οποίο δεν το αλλάζουμε πάντοτε άμεσα.
Advertisment
Στα λόγια ίσως είναι πιο εύκολο από ότι στις πράξεις, αλλά το πιθανότερο είναι ότι σχεδόν όλοι μας έχουμε τουλάχιστον μια εμπειρία στην οποία δεν λειτουργήσαμε υπέρ για εμάς και ουσιαστικά υπήρξαμε σαμποτέρ του εαυτού μας. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι άνθρωποι σαμποτάρουν τον εαυτό τους μέσα από εναν μηχανισμό προστασίας και άμυνας, επειδή δημιουργώντας μια κατάσταση όπου η «επιτυχία» είναι λιγότερο πιθανή, ένα άτομο που εμπλέκεται σε μια αυτο-δολιοφθορά μπορεί να προστατεύσει την αξία του εαυτού του μπροστά σε κάποια πιθανή αποτυχία.
Με άλλα λόγια, τα άτομα που αυτο-σαμποτάρονται δημιουργούν εξωτερικές προκλήσεις και λόγους για να αποφύγουν την αντιμετώπιση των εσωτερικών προκλήσεων. Για παράδειγμα μπορεί κάποιος να θέλει να πάει σε μια συνέντευξη για δουλειά το επόμενο πρωί, αλλά το προηγούμενο βράδυ καταλήγει να μεθύσει με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να λάβει μέρος στη συνέντευξη. Ένας ανασφαλής καλλιτέχνης μπορεί να μην ζωγραφίζει, ώστε να αποφύγει την κριτική ή κάποιος αποφεύγει την έκθεση δημόσια ώστε να απαλλαγεί από την κριτική, άλλοι άνθρωποι αποφεύγουν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με συνέπεια να εμποδίζουν τον εαυτό τους από το να συνάψουν μια προσωπική σχέση ενώ ανησυχούν και για την απόρριψη.
Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν στήριγμα σε εξωτερικά ζητήματα έτσι ώστε να αποφύγουν καταστάσεις που θα τους επέτρεπαν να ζήσουν πιο χαρούμενα, πιο κοινωνικά, να απολαύσουν και να λάβουν ό,τι είναι αυτό που τους κάνει ευτυχείς. Ειδικά στην εποχή μας φερειπείν ακόμη και τα χρήματα μπορεί να θεωρούνται υπερβολικά ως οι μόνοι ανασταλτικοί εξωτερικοί παράγοντες σε σχέση με την υλοποίηση επιθυμιών και ονείρων των ανθρώπων ή ακόμη και να επιτονίζονται υπέρ του δέοντως ως τα πλέον ανυπέρβλητα εμπόδια.
Advertisment
Υπάρχουν πάρα πολλά παραδείγματα όσα και οι άνθρωποι καθώς ο καθένας μπορεί να θεωρεί πολλά ως εμπόδια αναφορικώς με το να μην επιτρέπει στο εαυτό του να υλοποιήσει τους στόχους του, να καλύψει τις ανάγκες του ή να ακολουθήσει τα όνειρά του. Τα προαναφερθέντα συνιστούν απλώς ενδεικτικές καταστάσεις και στάσεις της καθημερινότητας που εάν τις αφήσουμε να μας παρεμποδίσουν τότε αναφερόμαστε σε αυτο-δολιοφθορά ή κοινώς το λεγόμενο αυτοσαμποτάζ.
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι συμπεριφορών αυτο-δολιοφθοράς:
Συμπεριφορικό αυτο-σαμποτάζ: Αυτός ο τύπος αυτο-σαμποτάζ περιλαμβάνει εκείνες τις συμπεριφορές που δημιουργούν ενεργά ένα μειονέκτημα για τον εαυτό σας. Η αναβλητικότητα, η σκόπιμη παραμέληση των αναγκών σας ή η άρνηση να προετοιμαστείτε για κάτι σημαντικό μπορεί να είναι παραδείγματα συμπεριφορικού αυτο-σαμποτάζ.
Αυτο-αναφορικό αυτο-σαμποτάζ: Αυτός ο τύπος αυτο-σαμποτάζ περιλαμβάνει την ομιλία, είτε εσωτερική ως τρόπο σκέψης, είτε κι εξωτερικής ως εκφράσεως και επικοινωνίας, σχετικώς με ένα γεγονός και με τέτοιον τρόπο που προετοιμάζει τον εαυτό σας για ένα ενδεχόμενο αρνητικό αποτέλεσμα. Αυτό μπορεί να μοιάζει με υπερβολική αυτοκριτική ή με εστιασμένη αναφορά στις προκλήσεις και με ιδιαίτερη έμφαση στα εμπόδια, τα προβλήματα ή τους κινδύνους κοκ. Εδώ περιλαμβάνεται η αρνητική σκέψη και ομιλία, ο πεσιμισμός και η ηττοπάθεια ως στάσεις, καθώς επίσης και στάσεις όπως η ατολμία, η δειλία, η ανασφαλής αντιμετώπιση της ζωής και των ανθρώπων και πολλές άλλες στάσεις.
Αιτίες του Αυτο-Σαμποτάζ
Ενώ οι άνθρωποι που αυτο-σαμποτάρονται θεωρούν συχνά πώς συμπεριφέρονται έτσι προκειμένου να προστατευτούν ή το κάνουν για να διαφυλάξουν την αυτοεκτίμησή τους μπροστά σε μια πιθανή αποτυχία ή για να παραμείνουν σε μια βολική ζώνη ασφάλειας και οικειότητας του γνώριμου, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που παρακινούν σε αυτήν τη συμπεριφορά του αυτο-σαμποτάζ. Παρακάτω παρατίθενται ορισμένοι λόγοι:
Χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανασφάλειες και φόβοι
Εάν η αυτοεκτίμησή σας είναι χαμηλή, τότε η επιδίωξη ενός στόχου μπορεί να φαίνεται κάτι το επικίνδυνο. Αντίθετα, η ενασχόληση με μια πιθανή συμπεριφορά αυτοδολιοφθοράς σάς επιτρέπει να παραμένετε στη ζώνη της άνεσής σας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί επίσης να σας κάνει να μην πιστεύετε ότι αξίζετε την επιτυχία ή την ευτυχία. Η αυτοαμφιβολία, οι φόβοι, οι ανασφάλειες και η αυτοκριτική μπορεί να σας εμποδίσουν να αναλάβετε την απαραίτητη δράση για την επιδίωξη των στόχων σας. Φόβοι για την επιτυχία ή φοβίες για την αλλαγή είναι πολύ συχνοί, ενώ η ανασφάλεια ενώπιον του αγνώστου ή απέναντι σε ενδεχόμενες ευθύνες είναι επίσης ανασταλτικοί παράγοντες που ενισχύουν την αυτοδολιοφθορά.
Προσωπικότητα προσανατολισμένη στην απόδοση
Επιστημονικές έρευνες αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι οι άνθρωποι που είναι προσανατολισμένοι στην απόδοση είναι πιο πιθανό να κάνουν αυτο-σαμποτάζ. Ενώ οι άνθρωποι που είναι προσανατολισμένοι στην εργασία παρακινούνται από την ίδια την εργασία (π.χ. το να γράφετε επειδή απολαμβάνετε τη διαδικασία καθεαυτή), οι άνθρωποι που είναι προσανατολισμένοι στην απόδοση ασχολούνται περισσότερο με το αποτέλεσμα και τα οφέλη μιας εργασίας (δηλαδή να γράψουν ένα βιβλίο που θα φέρει τις μεγαλύτερες πωλήσεις).
Άλλα χαρακτηριστικά ενός ατόμου που προσανατολίζεται στην απόδοση περιλαμβάνουν τον ανταγωνισμό, την ανησυχία για το πώς τους βλέπουν οι άλλοι, μια τάση για αποφυγή της κακής απόδοσης, που συνοδεύεται από έλλειψη της αίσθησης ότι έχουν τη δύναμη να χειριστούν την κατάσταση όντας οι ίδιοι σε θέση δύναμης ή ελέγχου. Αυτή η έλλειψη ελέγχου επηρεάζει συχνά τα άτομα που αντιμετωπίζουν διακρίσεις, που εργάζονται σε τοξικά περιβάλλοντα ή που ζουν σε καταχρηστικές καταστάσεις.
Επίσης τα άτομα που προσανατολίζονται στη μέγιστη απόδοση διακρίνονται από μια αίσθηση τελειομανίας η οποία είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό που σχετίζεται με το αυτο-σαμποτάζ. Εάν είστε τελειομανής (ή ένα άτομο που αρνείται να δεχτεί κάτι λιγότερο από το τέλειο), μπορεί συχνά να φοβάστε να κάνετε λάθη ή να πιστεύετε ότι αν δεν μπορείτε να κάνετε κάτι τέλεια, τότε νιώθετε πώς δεν πρέπει να το κάνετε καθόλου. Αυτή η σκέψη του «όλα ή τίποτα» μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές αυτο-δολιοφθοράς όπως είναι η αναβλητικότητα ή η ματαίωση.
Πρώιμος προγραμματισμός, Παιδικό τραύμα, Τραυματικές εμπειρίες
Όταν είμαστε παιδιά εκπαιδευόμαστε και προγραμματιζόμαστε σε συγκεκριμένες συμπεριφορές και μεταφέρουμε αντιλήψεις, πεποιθήσεις και νοητικά προγράμματα τα οποία διαμορφώνουν τις εμπειρίες μας και ενισχύουν το να παρατηρούμε και να επαληθεύουμε βιωματικώς τους προγραμματισμούς αυτούς. Επιπρόσθετα ορισμένα γεγονότα στην παιδική ηλικία μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε συμπεριφορές αυτο-δολιοφθοράς.
Για παράδειγμα το παιδικό τραύμα συνδέεται με διαταραχές ψυχικής υγείας όπου η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά είναι κοινή, συμπεριλαμβανομένης της οριακής διαταραχής προσωπικότητας και των διαταραχών διαχωρισμού. Επιπλέον, το παιδικό τραύμα μπορεί να επηρεάσει την αυτοεκτίμηση και να οδηγήσει στην ανάπτυξη πιο επιβλαβών αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών όπως ο αυτοτραυματισμός, η αυτοκτονική σκέψη ή η χρήση ουσιών.
Αυτού του είδους οι συμπεριφορές γίνονται εκμαθημένοι συνήθεις τρόποι αντίδρασης και συνεχίζουν να λειτουργούν ως αυτοματισμοί, ακόμη και εάν τους αντιληφθούμε είναι σαν να τους δίνουμε τέτοια δύναμη που εμείς δυσκολευόμαστε να τους αλλάξουμε. Ωστόσο η αναγνώριση τέτοιων συμπεριφορικών μοτίβων είναι το πρώτο μεγάλο βήμα για να ξεκινήσουμε να κάνουμε κάτι για αυτές, δηλαδή να τις αλλάξουμε και επομένως είναι σημαντικό να έχουμε επίγνωση των ενδείξεων της αυτοδολιοφθοράς.
Σημάδια Αυτο-Δολιοφθοράς
Το αυτο-σαμποτάζ μπορεί να εμφανιστεί μέσα από διαφορετικές στάσεις για τον καθένα και ορισμένα σημάδια είναι πιο ξεκάθαρα, ενώ άλλα μπορεί να είναι πιο περίπλοκα ή ασυνείδητα. Εδώ αναφέρουμε ορισμένα παραδείγματα ως ενδεικτικούς τρόπους με τους οποίους μπορεί να αυτοσαμποτάρετε τη ζωή, τους στόχους και την ευτυχία σας:
- Αναβάλλετε ή περιμένετε μέχρι την τελευταία στιγμή για να αναλάβετε δράση ή να προβείτε σε κάποιες ενέργειες.
- Αποφεύγετε να εξασκηθείτε σε κάτι στο οποίο ελπίζετε να βελτιώσετε την υγεία σας, τη φυσική σας κατάσταση, τις δεξιότητες σας κοκ.
- Θεωρείτε ότι αυτοθεραπεύεστε μέσα από τη χρήση ναρκωτικών ουσιών και/ή αλκοόλ.
- Κοιμάστε υπερβολικά ή έχετε έλειψη καλού ύπνου.
- Δίνετε προτεραιότητα στις ανάγκες των άλλων ανθρώπων και τις θεωρείτε πιο σημαντικές ή πιο επείγουσες σε σχέση με τις δικές σας ανάγκες.
- Βάζετε πάρα πολλά στο πρόγραμμά σας φορτώνοντάς το, έτσι ώστε να «μην έχετε χρόνο» για να κάνετε αυτό που πραγματικά θέλετε να κάνετε.
- Χρησιμοποιείτε αυτοκαταστροφική γλώσσα (π.χ., καταδυναστεύετε τον εαυτό σας, μιλάτε αρνητικά στον εαυτό σας μέσα από τις σκέψεις ή την εξωτερική ομιλία σας, δίνετε λόγους στον εαυτό σας που να δικαιολογούν έναν τρόπο συμπεριφοράς που δεν σας ωφελεί κοκ).
- Επιλέγετε να βρίσκετε δικαιολογίες (π.χ. να κατηγορείτε άλλους που δεν ολοκλήρωσαν τους στόχους σας ή που δεν σας βοήθησαν ή που δεν κατάλαβαν τις ανάγκες σας κοκ.
- Αρνείστε να ζητήσετε βοήθεια και εμμένετε σε μια αυτάρκεια ακόμη και όταν πραγματικά θα σας ωφελούσε να λάβετε βοήθεια.
- Προτιμάτε να γίνεστε ευάρεστοι στους άλλους ανθρώπους παραβλέποντας να θέσετε τα σωστά όρια.
- Εμπλέκεστε σε αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.
- Έχετε χαμηλή αυτοεκτίμηση ή δεν πιστεύετε ότι αξίζετε να πετύχετε το στόχο σας.
- Θέτετε παράλογους στόχους για τον εαυτό σας.
- Αναζητάτε την έγκριση από άλλους ανθρώπους, αντί να πιστεύετε στον εαυτό σας και να σας αποδέχεστε.
- Αντιστέκεστε στην αλλαγή παραμένοντας στη ζώνη της άνεσής σας, αντί να δοκιμάζετε νέα πράγματα.
- Συγκρίνετε τον εαυτό σας με άλλους ανθρώπους.
- Συνηθίζετε να μην κάνετε διαλείμματα ή να εξασκείτε την αυτοφροντίδα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση ή κατάρρευση.
Πώς να σταματήσετε την αυτο-δολιοφθορά σας.
Ενώ μπορεί να σας είναι δύσκολο να σπάσετε ένα μοτίβο αυτο-σαμποταριστικών συμπεριφορών, η κατανόηση των κινήτρων σας, η ευθυγράμμιση με τους στόχους σας και η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας μπορούν να σας βοηθήσουν να ξεφύγετε από αυτόν τον φαύλο κύκλο. Ακολουθούν ορισμένες προτάσεις για να ξεκινήσετε:
Αναγνωρίστε και διερευνήστε τις υποκείμενες αιτίες: Είτε είναι εξαιτίας μιας χαμηλής αυτοεκτίμησης που προέρχεται από εμπειρίες της πρώιμης παιδικής ηλικίας, είτε λόγω του φόβου να σας κρίνουν άλλοι ή μιας τελειομανίας που σας εμποδίζει να ξεκινήσετε κάποια δραστηριότητα ή πράξη, η κατανόηση του λόγου για τον οποίο ίσως αισθάνεστε έλξη προς το αυτο-σαμποτάζ είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα.
Ευθυγραμμίστε τους στόχους σας με τις αξίες σας: Θέστε ξεκάθαρους στόχους που να ευθυγραμμίζονται με τις αξίες σας. Αντί να προσηλώνεστε στο αποτέλεσμα, εστιάστε στο πώς οι στόχοι σας ευθυγραμμίζονται με τη ζωή που εσείς θέλετε να ζήσετε.
Αμφισβητήστε τις πεποιθήσεις σας για την αποτυχία και την επιτυχία και αναθεωρήστε τις αντιλήψεις σας: Η αυτο-δολιοφθορά μπορεί να πηγάζει τόσο από τον φόβο της αποτυχίας όσο και από την πεποίθηση ότι δεν αξίζετε την επιτυχία. Επίσης οι αντιλήψεις σας μπορεί να δημιουργούν μια επαλήθευση στο παρόν των περασμένων σας εμπειριών ή πεποιθήσεων και είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε τον δικό σας ρόλο στην αναπαραγωγή παρόμοιων μοτίβων στις νέες σας παροντικές εμπειρίες.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αντιληφθείτε ότι δεν είναι η εξωτερική πραγματικότητα που επιβεβαιώνει τις αντιλήψεις σας, αλλά συμβαίνει το αντίστροφο, δηλαδή παρατηρείτε και επιβεβαιώνετε τις δικές σας πεποιθήσεις, τόσο στα δικά σας βιώματα, όσο και στα παραδείγματα των άλλων γύρω σας. Μπορείτε να αλλάξετε τις ρυθμίσεις των πεποιθήσεων σας και τις αντιλήψεις σας, με σκοπό να ενθαρρύνετε τον εαυτό σας προκειμένου για να κινηθείτε ώστε να κάνετε πράγματα που επιθυμείτε και να βιώσετε καταστάσεις που σας ωφελούν ή σας αρέσουν.
Επίσης όταν πρόκειται να δοκιμάσετε νέες καταστάσεις ή προκλήσεις, μπορείτε να μάθετε να λειτουργείτε αναλαμβάνοντας δράση παρά την όποια ανασφάλεια παρατηρείτε στο βίωμά σας και πέραν της όποιας αβεβαιότητας αντί να προσπαθείτε να ελέγξετε το αποτέλεσμα ή να αναβάλλετε και να ματαιώνετε την όποια σας δράση. Είναι φυσιολογικό να νιώθετε κάποια άγχη ή ανασφάλεις, αλλά μπορείτε να επιλέγετε να κινηθείτε πέραν αυτών και δίχως να σας σταματούν από τη δράση.
Υπερβείτε την αναβλητικότητα: Ο καθορισμός μικρότερων στόχων, η χρήση χρονόμετρων και η επιβράβευση του εαυτού σας είναι μικροί τρόποι για να ξεκινήσετε να ξεπερνάτε την αναβλητικότητα. Βάλτε ένα πρόγραμμα και να είσθε ελαστικοί και ευγενικοί με τον εαυτό σας ακόμη κι εάν δεν το τηρείτε πάντα απόλυτα. Να επιβραβεύετε τον εαυτό σας ενθαρρύνοντάς τον αντί να κατακεραυνώνετε μέσα από την κριτική και την απογοήτευση.
Μπορείτε συνεχώς να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας όταν κάτι δεν πάει βάσει του προγράμματός σας, ότι ήταν μια πρόβα και ότι τώρα ξεκινάτε πάλι εκ νέου. Να προσφέρετε στον εαυτό σας τον απαραίτητο για εσάς χρόνο με ευελιξία και να λειτουργείτε έξω από φόβο και κριτικές, ξεκινώντας πάλι από την αρχή όσες φορές κι αν χρειαστεί.
Εξασκήστε τη συμπόνια και την ανιδιοτελή αγάπη για τον εαυτό σας: το να είστε πολύ επικριτικοί με τον εαυτό σας μπορεί να εμποδίσει την ικανότητά σας να δοκιμάζετε νέα πράγματα και να επιτυγχάνετε στόχους. Σκεφτείτε να εξασκείτε τη θετική αυτο-ομιλία για να βελτιώσετε την πίστη σας στον εαυτό σας και χρειάζεται αρκετή ομιλία εσωτερικώς. Μιλάτε στον εαυτό σας ενθαρρύνοντάς τον αντί να τον αποτρέπετε και να τον αποπαίρνετε αρνητικά και με κριτική διάθεση.
Μάθετε να αποδέχεστε τον εαυτό σας δίχως να απαιτείται κάποια επιτυχία ή κάποια απόδειξη για αυτό, δεν χρειάζεται να θέτετε όρους για την αποδοχή σας και την ανιδιοτελή αγάπη του εαυτού σας. Να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας όταν κάτι δεν πάει όπως το θέλετε, ότι ακόμη μαθαίνετε και βρίσκεστε κάθε φορά σε πολύ καλύτερο σημείο από ότι πριν και κάθε φορά τα πηγαίνετε όλο και καλύτερα.
Αναζητήστε επαγγελματική υποστήριξη: Μερικές φορές η αυτο-δολιοφθορά μπορεί να συνδέεται με κάποιο σύμπτωμα ή με νοητική, συναισθηματική ή/και ψυχολογική ενόχληση. Η συνεργασία με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας που ειδικεύεται στη θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις υποκείμενες αιτίες και να σας δώσει τα απαραίτητα εργαλεία για να υποστηρίξετε μια πιο θετική σκέψη και συμπεριφορά. Όταν εσείς χρειάζεστε κάποια βοήθεια ή θεραπεία είναι ένδειξη δύναμης και θάρρους το να αναζητήσετε την κατάλληλη βοήθεια και φυσικά μια πράξη αγάπης προς τον εαυτό σας.
Πότε να επικοινωνήσετε με έναν ψυχολόγο, θεραπευτή ή κάποιον ειδικό που μπορεί να σας βοηθήσει
Το χρόνιο ή πιο καταστροφικό αυτο-σαμποτάζ αν είναι κάτι που έχει γίνει τρόπος ύπαρξης για εσάς και εάν αυτό δεν σας ωφελεί και επιθυμείτε να απαλλαγείτε από αυτή τη βλαβερή συμπεριφορά, τότε είναι η ώρα να αναητήσετε βοήθεια ενεργά. Μερικές φορές, τα αγαπημένα σας πρόσωπα ίσως να δρουν ως ένα σύστημα υποστήριξης και μπορεί να αισθάνεστε ότι είναι αρκετό για να σας βοηθήσουν να αναιρέσετε συμπεριφορές αυτο-δολιοφθοράς. Αλλά, εάν χρειάζεστε λίγη περισσότερη βοήθεια για να διορθώσετε τις συνήθειες του αυτο-σαμποτάζ, είναι εντάξει να απευθυνθείτε σε έναν πάροχο ψυχικής υγείας ή σε κάποιον θεραπευτή. Επικοινωνήστε με έναν επαγγελματία εάν:
- σε αυτοτραυματική ή απειλητική καταστροφική συμπεριφορά (π.χ. κόψιμο, αυτοτραυματισμός, κάψιμο κοκ).
- Εκθέτετε τον εαυτό σας σε επικίνδυνες καταστάσεις.
- Εάν κάνετε χρήση ή εκτίθεστε στη χρήση ουσιών.
- Έχετε παρατηρήσει επαναλαμβανόμενα μοτίβα στα οποία σαμποτάρετε σχέσεις.
- Εάν αισθάνεστε να είσθε κολλημένοι σε μια καταχρηστική σχέση.
- Εάν δεν καλύπτετε τις βασικές σας ανάγκες (π.χ. πρόβλημα διατήρησης στέγης, τροφής ή εργασίας).
Οι παραπάνω τρόποι είναι ενδεικτικοί για την ύπαρξη συμπεριφορών και στάσεων σοβαρού αυτο-σαμποτάζ και εάν θεωρείτε ότι συμβαίνει να επαναλαμβάνετε τέτοια μοτίβα στη ζωή σας τότε καλό θα είναι να αναλάβετε δράση κάνοντας κάτι για αυτό. Μπορείτε να επιλέξετε είτε τη δική σας συμπεριφορική και νοητική αναδιάταξη στις καταστάσεις της ζωής σας, είτε να αναζητήσετε βοήθεια εάν αυτό χρειάζεται.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, εάν αναγνωρίζετε κάποια από τα σημάδια που αναφέρθηκαν, τότε σίγουρο είναι ότι δεν σας ωφελούν και θέλει γενναίες αποφάσεις και αλλαγές. Η αναγνώριση και η αποδοχή ότι κάτι είναι εκτός ισορροπίας είναι τα πρώτα βήματα και έπειτα η αποδοχή βοήθειας μπορεί να σας ωφελήσει και να σας επαναφέρει σε αρμονία, ευεξία και ισορροπία. Η κατανόηση του γιατί αυτοσαμποτάρεστε, η εξάσκηση της αυτοσυμπόνιας και η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας είναι μερικοί τρόποι που μπορούν να σας βοηθήσουν να ξεφύγετε από έναν φαύλο κύκλο του αυτο-σαμποτάζ.