Η ζήλεια είναι ένα συναίσθημα και επομένως φυσιολογικό βίωμα, που αναπόφευκτα όλοι οι άνθρωποι έχουμε αισθανθεί σε κάποια χρονική στιγμή στη ζωή μας, οικείο ήδη από τα πρώτα μας χρόνια. Η ψυχανάλυση μάλιστα, τοποθετεί την εκκίνησή της στην πρωταρχική σχέση του βρέφους με τη μητέρα και συγκεκριμένα σε σχέση με το αντικείμενο της πλήρωσης των αναγκών της τροφής και της απόλαυσης, που λαμβάνει το βρέφος από το μητρικό στήθος.
Αρχικώς αυτό το πρώτο αντικείμενο είναι για το μικρό ανθρώπινο ον ως κάτι αδιαμφισβήτα «δικό» του, μέχρις ότου κάποιος άλλος να έρθει στο προσκήνιο και να δείξει ότι δεν είναι ακριβώς έτσι. Η έλευση ενός άλλου παιδιού για παράδειγμα, είναι ένα γεγονός που μπορεί να πυροδοτήσει στο βρέφος την απώλεια του αντικειμένου της ευχαρίστησής του, έχοντας μεταξύ άλλων ως αποτέλεσμα και την ενεργοποίηση της ζήλειας.
Advertisment
H ψυχανάλυση θα πει σχετικά με αυτό, ότι εάν δούμε το βλέμμα του πρωτότοκου παιδιού που κοιτάζει το αδερφάκι του να θηλάζει το στήθος της μητέρας του, εκείνο το βλέμμα δείχνει πολλά για την έλευση της ζήλειας. Επομένως η ζήλεια τοποθετείται εναρκτήρια κάπου ενδιάμεσα από την απόκτηση και την απώλεια ενός αντικειμένου της απόλαυσης και εκεί είναι που ο «χαμένος παράδεισος» ως μια ανάμνηση θα τεθεί πλέον σε σύγκριση με τα επόμενα βιώματα και θα κατακλύσει με φαντασιακές συνδηλώσεις και σημασίες, με σημαίνοντα και ποικίλα περιεχόμενα τον ψυχικό κόσμο του παιδιού.
Η σύγκριση, λοιπόν, είναι μια μεγάλη αφετηρία των συναισθηματικών αποχρώσεων και των συνεπειών της ζήλειας, η οποία συνoδεύει την «αίσθηση» ή κατάσταση της απώλειας, που μπορεί να είναι, είτε πραγματική, είτε φαντασιακή.
Ωστόσο σε κάθε περίπτωση αυτό που το άτομο αντιλαμβάνεται είναι η απώλεια ή κάποιου είδους απειλή ως προς την κατάστασή του και συνακόλουθα συναισθήματα ματαίωσης, των επιθυμιών, των προσδοκιών ή των απολαύσεων του. Όταν, λοιπόν, η απογοήτευση από την πραγματικότητα ή από το φαντασιακό επίπεδο παρακινούν το άτομο σε νοητικές διεργασίες που ενισχύουν το αίσθημα ματαίωσης ή απώλειας, τότε έρχεται η ζήλεια σαν μια τίγρη να κατασπαράξει και να καταστρέψει. Τότε το άτομο ακούει το νου και συγκρίνει, το παρόν με το παρελθόν, τον εαυτό του με τους άλλους, αυτά που έχει με εκείνα που δεν έχει ή με εκείνα που έχει κάποιος άλλος και ούτω καθεξής.
Advertisment
Αυτή η διαδικασία δεν έχει πέρας διότι ο νους μπορεί επ’άπειρον να εμπλακεί μέσα σε ατέρμονες συγκρίσεις και επειδή ακριβώς η φύση του λειτουργεί δυαδικά και με βάση τις προσλαμβάνουσες του φόβου και της απειλής, μπορεί να βρίσκει συνεχώς νέα αντικείμενα για να συγκρίνει και να κρίνει, νέους ανθρώπους για να προσκολλήσει και τις δικές του προβολές και πάντα θα βρίσκει ή θα εφευρίσκει λόγους για να παρατείνει τη ζήλεια δικαολογώντας την ύπαρξή της. Αυτή η ζήλεια δεν είναι, βέβαια, προς όφελος του ανθρώπου αφού ισοπεδώνει το άτομο, γεμίζοντας το μονάχα με αρνητικές σκέψεις και με συναισθήματα που πληγώνουν και εμποδίζουν την ομαλή, υγιή λειτουργία μας.
Είναι ένας φαύλος και δη φαντασιακός κατά βάση κύκλος αυτός, διότι πάντα θα υπάρχουν για το νου μας πολλοί λόγοι να συνεχίζεται η ζήλεια, η οποία δεν είναι αυτή καθεαυτή το πρόβλημα, αλλά η δική μας διαχείριση ως προς το καθαρό συναίσθημα του βιώματος, καθώς είναι φυσιολογικό να υπάρχουν όλα τα συναισθήματα, αλλά το τι θα κάνουμε εμείς με δαύτα, αυτό επαφίεται στο δικό μας χέρι. Μπορεί ένα συναίσθημα να αξιοποιηθεί δημιουργικά κινητοποιώντάς μας, αλλά και καταστροφικά επίσης, τελματώνοντάς μας αφού εμείς οι ίδιοι δίνουμε νόημα στην εμπειρία μας, είτε είναι εσωτερικής φύσεως, είτε προέρχεται από το εξωτερικό περιβάλλον μας.
Είναι αλήθεια ότι ελάχιστη έως καθόλου σημασία δεν δίδεται στην διαπαιδαγώγηση της διαχείρισης των συναισθημάτων μας, ούτε στα σχολικά περιβάλλοντα, όπως ούτε και στις οικογενειακές δομές, καθώς το βάρος της αντιληπτικής μας προσοχής τοποθετείται στη νοητική καλλιέργεια και τον γνωσιακό εμπλουτισμό. Η προσωπικότητα, όμως, μαζί με το συνεργό της το νου, είναι τα τμήματα που φαίνεται να βάλλονται, κινητοποιώντας φαντασιακούς μηχανισμούς και δημιουργώντας συναισθήματα από τις αναμνήσεις, τις αναπαραστάσεις του νου και από φαντασιακά και αυθαίρετα κατασκευασμένες ερμηνείες, αντί να τα βιώνουμε εν τη γενέσει τους σε πραγματικό χρόνο και τόπο. Έτσι, ο νους φαίνεται να έχει το πάνω χέρι καταδυναστεύοντας ολάκερη την ύπαρξη και το βίωμά μας, ενώ εμείς ταυτιζόμαστε με το νου και με τα όσα αυτός μας υπαγορεύει.
Η ζήλεια επομένως ως ένα συναίσθημα δεν συνιστά πρόβλημα, αλλά η νοητική, ασυνείδητη ενθάρρυνση και αναπαραγωγή της εις ένα διηνεκές, που είναι κάτι το μη λειτουργικό για εμάς τους ανθρώπους. Για αυτό ακριβώς ζηλεύουμε αφήνοντας το νου να μας οδηγεί διατάζοντας μας ως ένας δυνάστης, αντί να δίνουμε εμείς τις εντολές σε εκείνον ως κύριοι και αφέντες του, κάτι που είναι μονάχα φαινομενικώς δύσκολο για να αλλάξει, καθώς εάν δεν έχουμε προγραμματίσει εμείς συνειδητά το νου μας για πολλά χρόνια, τότε ίσως να μοιάζει εγχείρημα ακατόρθωτο να επιβληθούμε στο νου μας, αλλά δεν είναι έτσι και μπορούμε να αλλάξουμε το πλαίσιο της νοητικής λειτουργίας όπως και τα περιεχόμενά του νου.
Ειδάλλως ο νους θα προσκολλάται μόνιμα στο εξωτερικό περιβάλλον δικαιολογώντας τους τρόπους της σκέψης και της λειτουργίας του, αμυνόμενος μέσα από επιθέσεις, είτε φαντασιακού τύπου, είτε μέσα στα όρια της πραγματικότητας με επιθετικο-αμυντικά περάσματα στην πράξη. Επειδή πάντοτε θα υπάρχουν ερεθίσματα τα οποία να χρησιμοποιούμε για να δικαιολογούμε τις δικές μας παράλογες ζήλειες, όπως φερειπείν άλλοι άνθρωποι πιο όμορφοι ή πιο επιτυχημένοι, άνθρωποι με περισσότερα ή καλύτερα αγαθά, πάντοτε θα βλέπουμε ένα εκεί όπου θα φαντάζει στα μάτια μας καλύτερο από το εδώ που βρισκόμαστε κοκ. Ατελείωτη η διαδικασία αυτή και ενδιαφέρον έχει εάν κανείς το δει μέσα από τα μάτια των άλλων, διότι για παράδειγμα εσύ μπορεί να έχεις βαρεθεί τη δουλειά, το αυτοκίνητο ή το σπίτι σου, αλλά κάποιος άλλος να σε ζηλεύει για όλα αυτά που εσύ κατέχεις.
Η προσήλωση σε αυτά που έχει κάποιος άλλος ποτέ δεν γεμίζει κανέναν εσωτερικά, ούτε και εξωτερικά, αφού δεν αλλάζει καμία κατάσταση με αυτόν τον τρόπο και το μόνο που συμβαίνει είναι να πλημμυρίσει το άτομο με αισθήματα αυτολύπησης και πικρίας για μια οδυνηρή έλλειψη ικανοποίησης από την πραγματικότητα. Φυσικά αυτό δεν θα συνιστούσε ένα εύλογο επιχείρημα για κάποιον ζηλόφθονο νου, κι άλλωστε η εκπαίδευση που λαμβάνουμε δεν συμπεριλαμβάνει τέτοιου είδους ιδέες, δεν μιλά για την ηθική καλλιέργεια και τις αξίες όπως δεν μας παρακινεί σε εκδίπλωση και στην ανάπτυξη του εσωτερικού μας δυναμικού. Αντίθετα συμβαίνει μάλλον το ανάποδο, αφού η εκπαίδευση επίσημα μας προτρέπει να εστιάσουμε στην εξωτερική μονάχα πραγματικότητα και σε έναν ατελείωτο ανταγωνισμό που να εμπεριέχει περισσότερο φθόνο και κριτικές, από ότι ευγενή άμιλλα και συνεργασία.
Η στόχευση ούτως ή άλλως μοιάζει να είναι ποσοτικής φύσεως, με επιτονισμό των υλικών και αισθητικών ή αισθησιακών απολαύσεων και το κυνήγι όλων όσων δεν έχουμε φαίνεται να είναι μια πολλά υποσχόμενη επιτυχία που οδηγεί στην ευτυχία μόνιμα, κάτι που είναι ψευδαισθησιακό και ψέμμα εξ’ορισμού. Αυτές οι αξίες φαίνεται να προεξάρχουν στα ποικίλα μέσα ενημέρωσης, στα κοινωνικά δίκτυα και στις διαφημίσεις που κατακλύζουν την καθημερινότητά μας και εάν κανείς τα παρατηρήσει σε μια επαναληπτικότητα και επενδύσει χρόνο, σώμα, πνεύμα και ψυχή σε αυτά, τότε μάλλον ενισχύουν τη ζήλεια και τις κάθε είδους συγκρίσεις, βάζοντας μας να ονειρευόμαστε αυτά που δεν έχουμε, ενώ μας υποβάλλουν επιθυμίες και δημιουργούμε ψευδείς ανάγκες.
Επειδή, όμως,οι αξίες δεν είναι καθολικές, μπορούμε να έχουμε εμείς την επιλογή για εμάς και πράγματι συνιστά επιλογή το προσωπικό ήθος και η ανάληψη της ευθύνης για τις δικές μας συμπεριφορές, τις νοοτροπίες και τις στάσεις μας, ενόσω αναλαμβάνουμε εμείς συνειδητά να εστιάζουμε τα εξωτερικά και τα “εσωτερικά” μας μάτια όπου εμείς επιλέγουμε και έτσι να προγραμματίζουμε ευκολότερα το νου μας, εισάγοντας και επιλέγοντας τις σκέψεις και τα περιεχόμενα που εμείς επιβάλλουμε στο νοητικό μας όργανο.
Αυτό μας βοηθάει να μεταχειριζόμαστε το νοητικό εργαλείο ως αυτό που είναι, σαν έναν πιστό υπηρέτη που θα ικανοποιήσει τις εντολές μας και θα μας βοηθήσει σαν ένας καλός σύμμαχος στην επίτευξη των στόχων μας. Διότι είναι δική μας καθαρά η ευθύνη να τρέφουμε τον εαυτό μας κι αυτό δεν αφορά μονάχα στην τροφή, αλλά επίσης στις σκέψεις και τη μέριμνα της φροντίδας που επιδεικνύουμε σε κάθε πτυχή της ζωής μας.
Όταν βλέπουμε κάποιους άλλους να έχουν όλα τα καλούδια του κόσμου είναι απόλυτα φυσιολογική όπως και υγιής η επιθυμία να αποκτήσουμε και εμείς τα αντίστοιχα ή να βελτιώσουμε την κατάσταση της ζωής μας, αλλά χρειάζεται μεγάλη προσοχή στο είδος των επιλογών της κάθε «τροφής». Επίσης το να κοιτάζουμε συνεχώς τι έχει στο «πιάτο» του ο διπλανός μας δεν βοηθά διόλου, καθώς η αγνόηση του τι έχουμε εμείς φέρνει μονάχα δυσαρέσκεια, αίσθήματα ανικανοποίητου, λαιμαργία και απληστία.
Τι μπορούμε, λοιπόν, να κάνουμε για να διαχειριστούμε τα αισθήματα της ζήλειας ή ακόμη καλύτερα, να τη βγάλουμε έξω από τη δική μας σκέψη και από τη ζωή μας; Το πρώτο βασικό που χρειάζεται να κάνουμε εάν θέλουμε ειλικρινά να απαλλαγούμε από τη ζήλεια, είναι να σταματήσουμε κάθε είδους σύγκριση. Σταματάμε να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους και παύουμε κάθε είδους σύγκριση γενικώς.
Έπειτα ένα θεμελιώδες και αναπόσπαστο βήμα από το πρώτο που αναφέραμε, είναι η ανάπτυξη του εαυτού μας, αντί να μικραίνουμε τον εαυτό μας, να τον μεγενθύνουμε και με αυτό δεν εννοούμε αισθήματα αλαζονείας ή μεγαλείου ή να καβαλήσουμε το καλάμι άνευ λόγου, αλλά να καλλιεργήσουμε τον εαυτό μας. Να αυξήσουμε το δυναμικό μας, να ενισχύσουμε τα ταλέντα και τις αρετές μας, να αναγνωρίσουμε τη μοναδικότητά μας και να πορευτούμε με βάση τους εσωτερικούς μας θησαυρούς και να κάνουμε όσα χρειάζεται για να αυξηθούν.
Οι επιτυχημένοι άνθρωποι δεν κοιτούν τι κάνουν οι άλλοι για να συγκρίνουν, αλλά ασχολούνται με τη βελτίωση που μπορούν να φέρουν στον εαυτό τους, κοιτάζουν το εσωτερικό τους εκεί όπου υπάρχουν όλα όσα απαιτούνται για να “αλλάξει” το εξωτερικό διότι η στάση μας αλλάζει τις καταστάσεις που βιώνουμε. Έτσι σταματά η ζήλεια και όλα τα παράγωγά της, η κακία, η αλητεία, οι κριτικές και όλα τα αρνητικά της. Εάν υπάρχει δυσκολία να ηρεμήσουμε το νου μας και να τον προγραμματίσουμε εμείς, επειδή τον έχουμε αφήσει ανεξέλεγκτο για χρόνια αφήνοντάς τον να κάνει ό,τι θέλει, τότε ένας πολύ βασικός τρόπος είναι να αρχίσουμε να ζούμε κάνοντας αυτά που μας ευχαριστούν.
Όταν εμείς απολαμβάνουμε την ύπαρξή μας, κάνοντας όσα μας δίνουν χαρά, τότε ο νους δεν μπορεί να υπεισέλθει εκεί, διότι ο νους δεν μπορεί να απολαύσει τα ίδια πράγματα και επίσης ηρεμεί όταν εμείς αντλούμε ικανοποίηση και είμαστε γαλήνιοι. Έτσι όταν εμείς είμαστε χαρούμενοι τότε δεν υπάρχει χώρος να εισέλθει ο αρνητισμός του νου και επίσης ενισχύουμε την αυτοεκτίμησή μας, την αποδοχή του εαυτού μας και επιτρέπουμε να νιώθουμε όμορφα και να κάνουμε ωραίες σκέψεις.
Ο νους είναι όπως και οι μύες στο σώμα μας, μολονότι είναι αόρατος στα μάτια μας, επομένως χρειάζεται εκγύμναση και μπορούμε να τον γυμνάζουμε επιλέγοντας εμείς την άσκησή του.
7 πράγματα που που μπορούμε να κάνουμε
Υπάρχουν εφτά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε και να μας βοηθήσουν προς αυτήν την επίτευξη του στόχου μας.
Επιλέγουμε θετικές σκέψεις
Για αρχή επιλέγουμε θετικές σκέψεις έναντι των αρνητικών και όταν διαπιστώνουμε κάποια αρνητική σκέψη τότε δεν ανοίγουμε «διάλογο» μαζί της, δεν ασχολούμαστε καθόλου με δαύτη, απλώς την παρατηρούμε και την αντικαθιστούμε με μια θετική. Ο νους εργάζεται δίχως να αρέσκεται στα κενά, άρα αν θέλουμε να αλλάξουμε κάτι θα πρέπει να το αντικαταστήσουμε με κάτι άλλο συνειδητά.
Επιλέγουμε θετικούς ανθρώπους
Το δεύτερο είναι να επιλέγουμε για τη συντροφιά μας άτομα που είναι θετικά και που συνολικά εκπέμπουν με όλη τους τη στάση θετικότητα. Ειδάλλως τα άτομα που αναδύουν αρνητισμό δίνουν τροφή και ενεργοποιούν περισσότερο τα αντίστοιχα αρνητικά τμήματα μέσα στο νου μας.
Επιστρατεύστε τη μουσική
Το τριτο πράγμα που μπορεί να μας βοηθήσει να επαναπρογραμματίσουμε τις σκέψεις του νου μας, αλλά και να αλλάξουμε τα δυσάρεστα συναισθήματά μας, είναι η μουσική, η οποία εντυπώνει σε ολόκληρο το Είναι μας πολύ ευκολότερα αυτά που θέλουμε και αλλάζει το νου μας μέσω της μοναδικής της δυναμικής ενέργειας.
Ακόμη μπορούμε πολύ πιο εύκολα να εντυπώσουμε και να ενεργοποιήσουμε συνειδητά τις σκέψεις και τις καταστάσεις που θέλουμε να βιώνουμε, μέσα σε κλίμα χαλάρωσης και ευχαρίστησης που αντλούμε με τη βοήθεια της μουσικής που μας αρέσει.
Φυσικά αυτό αναφέρεται σε μια θετική μουσική, ενώ ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται να δώσουμε στα ακούσματα και τους στίχους που συνοδεύουν τις μελωδίες, διότι περνάνε εύκολα σε όλα τα επίπεδα του ψυχισμού μας πολύ άμεσα και έχουν έντονα αποτελέσματα.
Επιλέξτε τι βλέπετε
Το ίδιο ακριβώς ισχύει με τα όσα βλέπουμε, κι αυτό είναι το τέταρτο σημείο, διότι ο νους όπως και ο εγκέφαλός μας δεν διαχωρίζει μεταξύ της πραγματικότητας και της φαντασίας, επομένως προσέχουμε τι παρατηρούμε και στρέφουμε το βλέμμα μας με επίγνωση. Μπορεί να μοιάζει αθώο ένα σερφάρισμα στο διαδίκτυο και ότι είναι ψυχαγωγικό, ενώ δεν είναι κακό να περνάμε την ώρα μας βλέποντας οτιδήποτε περνάει μπροστά από τα μάτια μας, αλλά δεν είναι έτσι, επειδή αυτό ανακινεί πολλά μέσα στον ψυχισμό μας και μάλιστα σε ένα επίπεδο κάτω από τη συνείδησή μας, ενώ αυτό το υλικό μπορεί να μας επηρεάσει σε βαθμό που δεν φανταζόμαστε καν.
Γίνετε ειλικρινείς με τον εαυτό σας
Το πέμπτο σημείο είναι η διάθεση μας, η οποία χρειάζεται προσοχή και όταν είμαστε ειλικρινείς με το τι νιώθουμε και τι θέλουμε να κάνουμε, τότε δεν κάνουμε πράγματα επειδή είμαστε υποχρεωμένοι και δεν καταπιέζουμε τον εαυτό μας. Έτσι γίνεται όλο και πιο εύκολο να αλλάζουμε εύκολα τη διάθεσή μας και τα συναισθήματα όπως και τις σκέψεις μας, ειδάλλως καταπιέζουμε τον εαυτό μας και τότε ο νους βρίσκει άφθονο υλικό να μας επιτεθεί, μέσα από αρνητισμό, σύγκριση, ζήλεια, δυσαρέσκεια, θυμό, λύπη κοκ.
Εστιάστε στα θετικά σημεία και εμπειρίες
Αυτό επίσης μας βοηθά να ζούμε με περισσότερη ευγνωμοσύνη και μας φέρνει στο έκτο σημείο μας, δηλαδή στο να μάθουμε να εστιάζουμε στα θετικά σημεία και τις εμπειρίες της ζωής μας, ενόσω η ευγνωμοσύνη για αυτά που έχουμε μας φέρνει περισσότερη ικανοποίηση ακόμη και μέσα από απλά καθημερινά βιώματα και μικρότερες χαρές.
Οι χαρές μεγενθύνονται μέσα από το πρίσμα της ευγνωμοσύνης η οποία μας χαρίζει περισσότερη ενέργεια, κινητοποιώντας μας να αντλούμε όλο και περισσότερο ικανοποίηση και να απολαμβάνουμε τη ζωή σαν παιχνίδι αντί σαν έναν αγώνα και μια σειρά από καθήκοντα που μας επιβαρύνουν. Τότε είναι ακόμη πιο εύκολο να παρατηρούμε τις λέξεις που σκέφτεται ο νους μας και να τις αλλάζουμε πιο εύκολα, ενώ όταν χρησιμοποιούμε θετικές λέξεις αυτό δίνει υλικό στο νου μας για να προγραμματίσει έτσι ώστε να ζει πιο όμορφες εμπειρίες με πληρότητα και με χαρά.
Επιλέξτε τις κατάλληλες λέξεις
Οι λέξεις είναι το έβδομο και ίσως πιο σημαντικό πράγμα να κάνουμε για να απαλλαγούμε από τη ζήλεια και τα δυσάρεστα αποτελέσματά της και όταν μάθουμε να “ζωγραφίζουμε” με τις δικές μας λέξεις την πραγματικότητά μας, τότε διαπιστώνουμε σύντομα ότι αλλάζει προς το καλύτερο. Για να παραφράσουμε τον Καζαντζάκη εδώ, θα πω ότι έχουμε τις λέξεις, έχουμε τις σκέψεις, άρα έχουμε στο χέρι μας τα κλειδιά για να ζήσουμε πιο όμορφα και πιο ευτυχισμένα, φροντίζοντας τον εαυτό μας. Έτσι δημιουργούμε τον δικό μας “παράδεισο” και βγαίνουμε έξω από το διχασμό και την πάλη του νου με τη ζωή, έξω από τις αλλοτριωτικές οπτικές της σύγκρισης, ζώντας δίχως να κοιτάμε τι έχουν οι άλλοι ή τι είναι αυτό που μας λείπει. Τότε γινόμαστε ένα με τη ζωή, ελεύθεροι να τη ζήσουμε με νόημα και με συναισθήματα χαράς και βιώνοντας μια πιο αληθινή ευτυχία!