Πώς θα καταλάβετε αν κουράζετε τα μάτια σας

Τέσσερις στους δέκα μαθητές παρουσιάζουν ήπια ενοχλήματα στα μάτια όταν διαβάζουν για τις εξετάσεις τους, ενώ ένας στους δέκα εκδηλώνει σοβαρά συμπτώματα.

Τα συμπτώματα είναι συχνότερα σε όσους διαβάζουν πολύ σε ψηφιακές οθόνες και εντείνονται από την κακή στάση του σώματος κατά το διάβασμα και τις κακές συνθήκες φωτισμού. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα από το πολύωρο διάβασμα στις ψηφιακές οθόνες είναι:

• Η ξηροφθαλμία
• Το αίσθημα καύσου (κάψιμο) στα μάτια
• Οι πονοκέφαλοι
• Η θολωμένη όραση
• Η δακρύρροια (δάκρυσμα των ματιών)

«Τα οφθαλμολογικά προβλήματα είναι συχνά στους μαθητές και στους φοιτητές που διαβάζουν για τις εξετάσεις. Περνάνε ατέλειωτες ώρες με εστιασμένα τα μάτια σε ένα σημείο, χωρίς να βλεφαρίζουν συχνά και -όταν διαβάζουν στα κομπιούτερ- με τα μάτια τους να κοιτάζουν οριζόντια», αναφέρει ο χειρουργός οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.

Από τι εξαρτάται η καταπόνηση των ματιών

Η παρατεταμένη κατάσταση εστίασης και επανεστίασης των ματιών κατά το διάβασμα κουράζει τους οφθαλμικούς μυς, εξηγεί. Επιπλέον, το μειωμένο βλεφάρισμα και η οριζόντια όραση οδηγούν σε εξάτμιση των δακρύων.

Το επακόλουθο είναι η καταπόνηση των ματιών, η βαρύτητα της οποίας είναι ανάλογη με:

• Τις ώρες του διαβάσματος
• Το μέγεθος της ψηφιακής οθόνης
• Τη φωτεινότητα της οθόνης
• Την απόσταση των ματιών από αυτήν
• Τον φωτισμό του δωματίου όπου διαβάζει ο μαθητής για τις εξετάσεις

Ρόλο παίζει επίσης αν φορά διορθωτικά γυαλιά με σωστούς βαθμούς διόρθωσης και αν κατά το διάβασμα φοράει φακούς επαφής. Οι φακοί επαφής αυξάνουν τον κίνδυνο ξηροφθαλμίας και προκαλούν τριβή στην επιφάνεια των ματιών.

Άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο είναι το ιστορικό οφθαλμοπαθειών του μαθητή και αν πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη ή αυτοάνοσα νοσήματα.

Τα κορίτσια έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν ξηροφθαλμία με το πολύ διάβασμα για τις εξετάσεις. Συχνά αντιμετωπίζουν ταυτοχρόνως ερεθισμούς στα μάτια από τα καλλυντικά που χρησιμοποιούν.

Επειδή το τελευταίο που χρειάζονται οι μαθητές είναι να έχουν πονοκέφαλο ή να βλέπουν θολά κατά το διάβασμα, ο δρ Κανελλόπουλος έχει μερικές πρακτικές συμβουλές για να ξεκουράζουν τα μάτια τους.

Να κάνετε συχνά διαλείμματα

Να εφαρμόζετε τον κανόνα 20-20-20. Αυτός ο κανόνας λέει να κοιτάτε κάθε 20 λεπτά για 20 δευτερόλεπτα ένα αντικείμενο που βρίσκεται σε απόσταση 20 ποδιών (αντιστοιχούν σε 6 μέτρα) από εσάς.

Φροντίστε επίσης κάθε 1 ώρα να σηκώνεστε από την καρέκλα σας και να περπατάτε ή να κάνετε κάτι δραστήριο που σας ευχαριστεί για 5 λεπτά.

Να διαβάζετε στο γραφείο σας ή σε ένα τραπέζι

Μην διαβάζετε ξαπλωμένοι στο κρεβάτι ούτε μπρούμυτα στο πάτωμα. Να κάθεστε σε μια καλή καρέκλα γραφείου, με ίσια πλάτη. Τα μάτια σας πρέπει να απέχουν επαρκώς από βιβλία και οθόνες:

• Τουλάχιστον 25 εκατοστά από τα βιβλία
• 50-75 εκατοστά από τις ψηφιακές οθόνες

Βεβαιωθείτε ότι το γραφείο σας βρίσκεται σε χώρο όπου το φως του ήλιου δεν αντανακλά στην οθόνη του υπολογιστή, ούτε στα μάτια σας. Αν όμως είστε συνεχώς κλεισμένοι στο σπίτι, καλό είναι να βρείτε ένα σκιερό χώρο στην βεράντα ή στον κήπο για να διαβάζετε και εκεί για λίγες ώρες.

Να φοράτε τα γυαλιά σας

Οι φακοί επαφής δεν είναι κατάλληλοι για το διάβασμα για τις εξετάσεις. Μελέτες έχουν δείξει πως όσοι διαβάζουν εντατικά φορώντας τους, έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν θολή όραση, ξηροφθαλμία και πονοκέφαλο.

Ούτε είναι, όμως, υγιές για τα μάτια σας να διαβάζετε χωρίς γυαλιά παρότι έχετε διαγνωστεί με έστω και μικρού βαθμού διαθλαστική ανωμαλία (π.χ. μυωπία).

Να διαβάζετε και από το χαρτί

Η αλήθεια είναι ότι τα μάτια κουράζει και το πολύωρο διάβασμα από σημειώσεις στο χαρτί ή παραδοσιακά βιβλία. Η κόπωση που επιφέρει, όμως, δεν είναι ίδια με εκείνη των ψηφιακών οθονών. Προσπαθήστε λοιπόν να εναλλάσσετε συχνά το ψηφιακό διάβασμα με το πατροπαράδοτο.

Προσέξτε το μέγεθος της οθόνης

Όσο μεγαλύτερη είναι η οθόνη, τόσο πιο φιλική για τα μάτια, εφόσον κάθεστε σε επαρκή απόσταση και με σωστή στάση σώματος. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι θα αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε το κινητό και το τάμπλετ όταν διαβάζετε για τις εξετάσεις.

Αντ’ αυτών να χρησιμοποιείτε το λάπτοπ ή ακόμα καλύτερα το desktop σας. Αν έχετε παλαιού τύπου οθόνες (είναι μικρότερες) δοκιμάστε να αυξήσετε το ζουμ ή το μέγεθος των γραμμάτων.

Να βλεφαρίζετε συχνά

Θα χρειαστεί λίγη προσπάθεια, αλλά σιγά-σιγά θα το συνηθίσετε. Το βλεφάρισμα συμβάλλει στη διάχυση των δακρύων και την ύγρανση της επιφάνειας των ματιών. Με αυτό τον τρόπο μειώνει τον κίνδυνο ξηροφθαλμίας και καταπόνησης.

Για να βοηθηθείτε ακόμα περισσότερο, μπορείτε να χρησιμοποιείτε τεχνητά δάκρυα.

Να κοιμάστε αρκετά

Ο ύπνος δεν είναι απαραίτητος μόνο για να έχετε καλή μνήμη και να απομνημονεύσετε όσα μάθατε. Τον χρειάζονται και τα μάτια σας για να ξεκουράζονται.

Στη διάρκειά του χαλαρώνουν και ανανεώνονται οι οφθαλμικοί μύες. Έτσι βοηθούν τα μάτια να εστιάζουν καλύτερα την επόμενη μέρα.

Προσέξτε τη διατροφή σας

Το διάβασμα για τις εξετάσεις προσφέρεται για τσιμπολόγημα ανθυγιεινών τροφίμων. Ωστόσο ο οργανισμός σας δεν τα χρειάζεται για να αντεπεξέλθει στις εξετάσεις. Πολύ μεγαλύτερη ανάγκη έχει υγιεινές τροφές.

Φροντίστε να τρώτε υγιεινό φαγητό σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αν δεν υπάρχει ιατρικός λόγος, να αποφύγετε τις δίαιτες όσο διαρκούν οι εξετάσεις. Να αποφύγετε να τσιμπολογάτε τρόφιμα πλούσια σε λιπαρά ή/και ζάχαρη.

Μην ξεχνάτε να τρώτε συχνά ψάρια και καθημερινά φρούτα και λαχανικά εποχής. Περιέχουν θρεπτικά συστατικά πολύτιμα για την υγεία των ματιών.

Μειώστε την καφεΐνη

Μπορεί να μοιάζει ιδανική για να διατηρήσετε την νοητική εγρήγορσή σας, αλλά σε μεγάλες ποσότητες αφυδατώνει τον οργανισμό. Ακόμα και η ήπια αφυδάτωση (απώλεια του 1% των υγρών του σώματος) προκαλεί κόπωση και μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή δακρύων.

Επομένως, μειώστε καφέδες, ενεργειακά ροφήματα, αναψυκτικά τύπου κόλα. Προτιμότερο είναι να πίνετε άφθονο νερό (τουλάχιστον 6 ποτήρια την ημέρα), καθώς και ένα ποτήρι γάλα και ένα ποτήρι φυσικό χυμό φρούτων (χωρίς προσθήκη ζάχαρης).

Να συντηρείτε σωστά τους φακούς επαφής σας

Να τηρείτε σχολαστικά τις οδηγίες του κατασκευαστή τους. Αν εκδηλώσετε κάποια λοίμωξη ή φλεγμονή από τους βρώμικους φακούς, κινδυνεύετε να χάσετε τις εξετάσεις σας. Να αποφεύγετε επίσης να κοιμάστε φορώντας φακούς επαφής, ακόμα κι αν γράφουν ότι είναι κατάλληλοι για χρήση τη νύχτα.

«Η υγεία των ματιών είναι πολύτιμη την περίοδο των εξετάσεων. Εάν έχετε πονοκεφάλους, θολή όραση ή νιώθετε οποιαδήποτε ενόχληση ή κούραση στα μάτια σας, επικοινωνήστε με τον οφθαλμίατρό σας. Εκείνος μπορεί να σας συστήσει ειδικές ασκήσεις για τα μάτια και κάποια κολλύρια που μπορεί να σας βοηθήσουν. Μην ξεχνάτε ότι η υγεία σας είναι πιο σημαντική από τις σχολικές και πανεπιστημιακές εξετάσεις, επομένως πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα», καταλήγει ο δρ Κανελλόπουλος.

Φωτογραφία: iStock