Αν η απώλεια του αγαπημένου σας προσώπου είναι πρόσφατη, μπορεί να σας απασχολούν κάποιες από τις παρακάτω σκέψεις ή να βιώνετε κάποια από τα παρακάτω συναισθήματα.
• Νιώθετε συντετριμμένοι.
• Δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε.
• Νιώθετε υπνηλία ή κόπωση.
• Αισθάνεστε ότι το μυαλό σας δεν είναι καθαρό.
• Νομίζετε ότι χάνετε τα λογικά σας.
• Σας λείπει αφόρητα το αγαπημένο σας πρόσωπο.
• Δεν έχετε διάθεση να ασχοληθείτε με οτιδήποτε.
• Δυσκολεύεστε να μάθετε ή να αφομοιώσετε νέες πληροφορίες.
• Δυσκολεύστε να πάρετε αποφάσεις.
• Δεν μπορείτε να ελέγξετε τα συναισθήματά σας.
• Δεν έχετε υπομονή με τους άλλους ανθρώπους.
• Κλαίτε εύκολα.
• Θέλετε να μένετε μόνοι.
• Δεν θέλετε να μένετε μόνοι.
• Νιώθετε φόβο και άγχος.
• Βλέπετε όνειρα ή εφιάλτες που σχετίζονται με τον θάνατο.
• Βλέπετε στον ύπνο σας το αγαπημένο σας πρόσωπο.
• Σκέφτεστε να πεθάνετε για να ξαναβρεθείτε με το αγαπημένο σας πρόσωπο.
Η διαδικασία του πένθους είναι διαφορετική για κάθε άνθρωπο
Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι που πενθούν κάνουν την εξής ερώτηση: «Πόσο καιρό θα νιώθω έτσι;» Δυστυχώς, όταν κάποιος πενθεί, είναι αδύνατον να γνωρίζουμε πόσο θα διαρκέσουν τα αισθήματα θλίψης και οδύνης. Για την ακρίβεια, κάθε άνθρωπος βιώνει την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου με τελείως διαφορετικό τρόπο, ο οποίος καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, όπως:
• H προσωπικότητά του
• O τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται τα προβλήματα
• Tο είδος της σχέσης που είχε με το πρόσωπο που πέθανε
• O τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται τα γεγονότα της ζωής του
• Oι συνθήκες του θανάτου
Τι να περιμένετε
Αν γνωρίζετε τι να περιμένετε όταν πενθείτε, θα καταφέρετε να αντιμετωπίζετε την κάθε μέρα λίγο πιο εύκολα. Σήμερα ζούμε σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από ταχύτατους ρυθμούς, ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις και μια νοοτροπία που μας επιβάλλει να σκεφτόμαστε ότι μπορούμε να «διορθώσουμε» και να καταφέρουμε τα πάντα. Απαιτούμε να γίνονται όλα αμέσως και δεν είμαστε υπομονετικοί με τον εαυτό μας και τους άλλους. Στέλνουμε ένα μέιλ ή ένα μήνυμα από το κινητό μας και περιμένουμε άμεση απάντηση.
Όταν αρρωσταίνουμε, πηγαίνουμε στον γιατρό και αναμένουμε ότι θα μας δώσει κάποιο φάρμακο που θα μας θεραπεύσει αμέσως. Δυστυχώς, αυτοί οι κανόνες δεν ισχύουν για το πένθος. Δεν μπορούμε να επισπεύσουμε τη διαδικασία του πένθους, ούτε να τη στριμώξουμε σε χρονοδιαγράμματα. Το πένθος δεν είναι μια ασθένεια ή κάτι που μπορούμε απλώς να «ξεπεράσουμε» για να «επιστρέψουμε στη φυσιολογική ζωή μας». Είναι μια διαδικασία τελείως διαφορετική για τον καθένα και χαρακτηρίζεται από πολλές διακυμάνσεις.
Τα «κύματα» του πένθους
Ίσως σας βοηθήσει η συνειδητοποίηση ότι τα συναισθήματα του πένθους μας πλημμυρίζουν σαν κύματα, αλλά, με τον καιρό, η ένταση και η συχνότητα αυτών των κυμάτων μειώνεται. Πολλοί άνθρωποι λένε ότι τα κύματα του πένθους είναι πολύ συχνά και έντονα τον πρώτο καιρό μετά τον θάνατο ενός αγαπημένου τους προσώπου. Με το πέρασμα του χρόνου, όμως, η έντασή τους φθίνει. Άλλοι άνθρωποι διαπιστώνουν ότι η ένταση αυτών των κυμάτων κορυφώνεται αρκετούς μήνες μετά την απώλεια, όταν τελικά συνειδητοποιούν το οριστικό γεγονός του θανάτου. Τα «εκλυτικά κύματα», που συνοδεύονται συνήθως από έντονα συναισθήματα, μπορεί να εκδηλωθούν ανά πάσα στιγμή και συχνά μοιάζουν να εμφανίζονται εντελώς ξαφνικά.
Μπορεί να συνδέονται με οποιονδήποτε εκλυτικό παράγοντα – για παράδειγμα, μπορεί να δούμε κάποιον που μοιάζει στο αγαπημένο μας πρόσωπο ή να ακούσουμε ένα τραγούδι στο ραδιόφωνο. Ή μπορεί να συνδέονται με σημαντικές ημερομηνίες, όπως τα γενέθλια ή οι επέτειοι. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα εκλυτικά κύματα γιγαντώνονται, συντηρώντας έτσι τα κύματα του πένθους. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσετε ότι τα εκλυτικά κύματα είναι φυσιολογικά και δεν αποτελούν ένδειξη ότι η κατάστασή σας επιδεινώνεται.
Αν γνωρίζετε ότι η διαδικασία του πένθους χαρακτηρίζεται από αυτό το μοτίβο των κυμάτων, δεν θα ξαφνιάζεστε όποτε θα έχετε μια «κακή» μέρα ενώ πιστεύατε ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή τα καταφέρνατε αρκετά καλά. Με τον καιρό, η ένταση και η συχνότητα αυτών των κυμάτων θα μειωθεί και η κατάσταση θα γίνει ευκολότερη. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι θα υπάρχουν καλές και κακές μέρες τουλάχιστον για έναν χρόνο και να μην περιμένετε ότι θα επιστρέψετε στη «φυσιολογική ζωή» σας μέσα σε μερικούς μήνες.
Καθώς θα περνάει ο πρώτος χρόνος, οι καλές μέρες θα είναι πιο πολλές από τις κακές, ενώ τον δεύτερο χρόνο οι καλές μέρες θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο. Η υγιής διαδικασία του πένθους περιλαμβάνει τη διαχείριση όλων των ιδιαίτερων περιστάσεων που θα ζήσετε μόνοι σας για πρώτη φορά: γενέθλια, γιορτές και άλλες σημαντικές ημερομηνίες. Και, βέβαια, περιλαμβάνει τη διαχείριση της πρώτης επετείου του θανάτου του αγαπημένου σας προσώπου. Να θυμάστε ότι δεν υπάρχει κάποια μαγική θεραπεία για το πένθος – δεν υπάρχει «γρήγορη γιατρειά».
Ορισμένοι άνθρωποι δυσκολεύονται περισσότερο τον δεύτερο χρόνο, καθώς τότε έχουν πλέον συνειδητοποιήσει πραγματικά την απώλεια. Αυτό ισχύει συχνά όταν ο θάνατος του αγαπημένου τους προσώπου είναι ξαφνικός ή δεν συμβαδίζει με τη «φυσική πορεία των πραγμάτων», όπως ο θάνατος ενός παιδιού ή ενός νέου ανθρώπου που είχε ακόμα όλη τη ζωή μπροστά του. Είναι φυσιολογικό σε αυτές τις περιπτώσεις να περιμένετε ότι τα κύματα του πένθους θα διαρκέσουν περισσότερο, γι’ αυτό και είναι σημαντικό να αναζητήσετε στήριξη στην προσπάθειά σας να διαχειριστείτε την κατάσταση.
Συμβουλή
Να θυμάστε ότι το πένθος εκδηλώνεται με ένα μοτίβο κυμάτων που είναι διαφορετικό για τον καθένα.
Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο “Αντιμετωπίζοντας την απώλεια” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα