Αν ξέρεις να γράφεις σωστά και κάνεις ένα σύντομο σκρολάρισμα στο Facebook ή σε δημοσιεύματα, είναι πολύ πιθανό να εντοπίσεις ουκ ολίγα γραμματικά λαθάκια που είθισται να… ξεφεύγουν.
Με την βοήθεια των επιμελητών μας εντοπίσαμε μερικά από τα πιο συνηθισμένα, γιατί… λάθη είμαστε ανθρώπους κάνουμε κι εμείς μωρέ.
Αρκετά συχνή είναι η λάθος κλίση στα τριγενή και δικατάληκτα επίθετα, όπως για παράδειγμα «ο ασφαλής-η ασφαλής-το ασφαλές» είναι αρκετά συνηθισμένη. Δεν είναι «του ασφαλή», αλλά: του ασφαλούς, της ασφαλούς, του ασφαλούς.
Το σωστό είναι ο επικεφαλής, του επικεφαλής, τον επικεφαλής, οι επικεφαλής, και όχι «τον επικεφαλή, του επικεφαλούς».
Τριάμισι χρόνια και τρεισήμισι μέρες είναι το σωστό, και όχι τρεισήμισι χρόνια, για τον ίδιο λόγο που δε λέμε «τρεις χρόνια».
«Ευχαριστούμε όλους όσοι μας στήριξαν», και όχι: «όλους όσους μας στήριξαν», επειδή το «όσοι» είναι υποκείμενο στο ρήμα που ακολουθεί.
Προσοχή με το ρήμα «άγω» και τα σύνθετά του (εισάγω, εξάγω, παράγω). Είναι λάθος να φτιάχνουμε μέλλοντα με «ξ». Για παράδειγμα, το «θα παράξω» δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχει και το «θα εισάξω». Λάθη γίνονται και από τα… ΑΤΜ, τα οποία γράφουν «εισάγετε την κάρτα σας», ενώ θα πρέπει να γράφουν «εισαγάγετε». Γιατί εισάγετε = βάζετε, όχι βάλτε.
Η κλίση του βάλω (εισβάλλω, προβάλλω κλπ) είναι αρκετά… ζόρικη, αφού πότε είναι με ένα λάμδα και πότε με δύο. Όταν αυτό που λέει το ρήμα γίνεται πάντα, συνέχεια, συνήθως, τότε το ρήμα γράφεται με δύο λάμδα. Όταν αυτό γίνεται μια φορά, χωρίς συνέχεια, τότε το ρήμα γράφεται με ένα.
Οι μετοχές που χρησιμοποιούμε και είναι Αορίστου Β’ και έχουν επιβιώσει από τα αρχαία (π.χ. πληγείσα περιοχή/ νεοαφιχθείς καλεσμένος κ.α.) κλίνονται συχνά λάθος. Το σωστό είναι: η πληγείσα – της πληγείσας και ο νεοαφιχθείς – του νεοαφιχθέντος.
Συχνά είναι τα λάθη στη γενική πληθυντικού, στον τονισμό τρισύλλαβων ουσιαστικών. Τα τρισύλλαβα ουσιαστικά κατεβάζουν τον τόνο στη γενική του ενικού και στη γενική (και αιτιατική) του πληθυντικού: ο έφηβος – του εφήβου – των εφήβων – τους εφήβους, ο άνθρωπος – του ανθρώπου – των ανθρώπων – τους ανθρώπους κ.α.
Όμως υπάρχουν και εξαιρέσεις, όπως: ο ανήφορος – του ανήφορου, ο καλόγερος – του καλόγερου, το χαμόγελο – του χαμόγελου, το μάγουλο – του μάγουλου.
Το «αλληλοκάτι» + μεταξύ, για παράδειγμα, αλληλοτσακώνονται μεταξύ τους δεν στέκει γραμματικά, είναι πλεονασμός.
Το «κατ’ αρχήν» σημαίνει «στα βασικά σημεία» και το «κατ’ αρχάς» σημαίνει «αρχικά». Για παράδειγμα «Ο νόμος ψηφίστηκε κατ’ αρχήν», ενώ «Κατ’ αρχάς αυτό που λες δεν στέκει».
Λάθη γίνονται και με το «αυξάνω». Για παράδειγμα «Τα τέλη κυκλοφορίας αυξάνονται» και όχι «αυξάνουν».
Το σωστό είναι «στο πλαίσιο της συζήτησης» και όχι «στα πλαίσια». Το πλαίσιο (δηλαδή… το κάδρο) είναι ένα.