Ο Theodore Roosevelt είχε πει ότι «η σύγκριση είναι η κλέφτρα της χαράς». Όταν συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους, μας στερούμε μέρος της ευτυχίας μας. Μέσω της σύγκρισης, έχουμε μια αίσθηση ανωτερότητας ή κατωτερότητας και κανένας από αυτούς τους δρόμους δεν μας οδηγεί σε μακροπρόθεσμη ευτυχία.
Αυτό τον καιρό, νιώθουμε ότι είναι σχεδόν αδύνατο να αποφύγουμε τη σύγκριση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στο διαδίκτυο, καθώς υπάρχει συνεχής πρόσβαση στη ζωή των ανθρώπων. Οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας, μπορούμε με το πάτημα ενός κουμπιού να δούμε μέρος της ζωής του άλλου και κατά συνέπεια να σκεφτούμε: «Γιατί δεν κάνω ό,τι κάνει εκείνη;», «Είμαι πολύ καλύτερος από αυτόν». Όποια κι αν είναι η σκέψη, η διαδικασία μόνο να μας βλάψει μπορεί, καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας προσφέρουν ένα μικρό μόνο μέρος της εμπειρίας ενός άλλου, πολλές φορές μάλιστα ένα μικρό διαστρεβλωμένο και ψευδαισθησιακό μέρος.
Εκτός από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υπάρχουν αμέτρητοι άλλοι τρόποι να συγκρινόμαστε με τους άλλους. Συγκρινόμαστε με περαστικούς όταν βρισκόμαστε έξω, με τους γείτονες (τι έχουμε vs τι έχουν), με τους συναδέλφους μας ως προς την απόδοση και το μισθό. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο που επαναλαμβάνεται σε όλες τις πλευρές της ζωής.
Πώς απελευθερωνόμαστε από το παιχνίδι της σύγκρισης και εστιάζουμε ξανά σε εμάς;
Αρχικά, είναι απαραίτητο να αναγνωρίσουμε ότι η σύγκριση δεν μας εξυπηρετεί, είτε εστιάζουμε στο πού είμαστε καλύτεροι είτε στο πού είμαστε χειρότεροι από τους άλλους. Η θεωρία είναι σαφώς ευκολότερη από την πράξη επειδή η σύγκριση είναι μια ελκυστική διεργασία.
Κι αυτό επειδή πάντα θα υπάρχει κάποιος που τα πηγαίνει «καλύτερα» από εμάς. Πάντα θα βρίσκουμε κάποιον με καλύτερη θέση εργασίας, ομορφότερο σπίτι, καλύτερη γκαρνταρόμπα και η λίστα είναι ατελείωτη. Ηθικό δίδαγμα: όταν συγκρινόμαστε με άλλους, πάντα θα χάνουμε. Για να μην πέφτουμε σε αυτή την παγίδα, πρέπει να πρώτα να αναγνωρίσουμε ότι η σύγκριση υπάρχει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι χρειάζεται να την ασκούμε.
Τι κάνουμε όμως αν θέλουμε να νιώσουμε καλά με τον εαυτό μας; Αντί να χτίζουμε την αυτοπεποίθησή μας βλέποντας τα ελαττώματα των άλλων, μια καλύτερη προσέγγιση είναι να αναγνωρίζουμε ότι τα επιτεύγματά μας αξιολογούνται μόνο από πόσο καλά μας κάνουν να νιώθουμε. Η άποψη που σας νοιάζει περισσότερο είναι η δική σας. Αυτή η μετάβαση θα φέρει περισσότερο στο παρόν· η σύγκριση μεταφέρει πάντα το νου μας κάπου αλλού, αφού εστιάζουμε σε άλλους, όχι σε εμάς.
Βέβαια, ίσως να μπορούμε να ελέγξουμε το πώς μιλάμε και επαινούμε τον εαυτό μας, αλλά δεν έχουμε έλεγχο στο πώς μας επαινούν οι άλλοι άνθρωποι. Είναι δύσκολο να αποφύγουμε αυτό τον τύπο σύγκρισης, όταν λαμβάνουμε επαίνους από τους άλλους. Όταν μας κάνουν κομπλιμέντο, είναι σημαντικό να τους ευχαριστούμε, και στη συνέχεια να μας υπενθυμίζουμε ότι δεν είμαστε καλύτεροι από το διπλανό μας, μόνο και μόνο επειδή λάβαμε ένα κομπλιμέντο.
Όμως, τι μπορούμε να κάνουμε αν η εργασία ή το ίδιο το ακαδημαϊκό περιβάλλον ευνοεί και ενισχύει τη σύγκριση μέσω των μπόνους, των βραβείων, των υποτροφιών και των βαθμών; Πώς μπορούμε να αποφύγουμε την παγίδα της σύγκρισης όταν το περιβάλλον μας σπρώχνει προς αυτή;
Χρειάζεται να αναγνωρίσουμε ότι μπορεί το παιχνίδι της σύγκρισης να παίζεται, αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι εμείς πρέπει να το παίξουμε. Ο τρόπος προετοιμασίας μας για τις εξετάσεις, για την εργασία μας ή για μια παρουσίαση δεν χρειάζεται να αλλάξει, αλλά όταν λαμβάνουμε τα αποτελέσματά μας, είναι σημαντικό να μη δίνουμε σημασία στο τι σημαίνει σε σχέση με τους άλλους. Άλλωστε, αν οι βαθμοί και τα νούμερα απορροφούν όλη μας την ενέργεια, αργά ή γρήγορα θα βρεθούμε και χαμένοι. Αυτό που έχει πραγματικά αξία είναι να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε υπό τις δεδομένες περιστάσεις.
Μπορεί να πιστεύετε ότι η επιλογή αυτού του μονοπατιού θα κοστίσει στην απόδοσή σας. Όμως, εγώ πιστεύω το ακριβώς αντίθετο. Υπάρχει για παράδειγμα ένα φαινόμενο που έχουν μελετήσει οι ψυχολόγοι και λέγεται «ροή». Όταν βρισκόμαστε σε ροή, ζούμε τη στιγμή, την απολαμβάνουμε, δίνουμε παράλληλα τον καλύτερό μας εαυτό και η σύγκριση δεν υπάρχει στη σκέψη μας. Το φαινόμενο αυτό έχει εκπληκτικά οφέλη στη ζωή μας. Όταν δεν παραδινόμαστε στο παιχνίδι της σύγκρισης, η μόνη άποψη που έχει σημασία είναι η δική μας· εξάλλου, μιλάμε για τη δική μας ζωή.
Πηγή:
www.psychologytoday.com/intl/blog/meditation-modern-life/202104/we-do-better-when-we-re-not-comparing-ourselves-others