Μέχρι σήμερα δεν έχουν δημοσιευτεί δεδομένα σχετικά με την επίδραση της πανδημίας του κορωνοϊού στην συχνότητα εμφάνισης των σεξουαλικών διαταραχών. Καθώς για να τεθεί η διάγνωση μιας σεξουαλικής δυσλειτουργίας απαιτείται η παρουσία των συμπτωμάτων για 6 μήνες τουλάχιστον, μπορεί κανείς υποθέσει ότι ακόμα είναι πολύ νωρίς για τη συγκέντρωση τέτοιου τύπου δεδομένων. Για παράδειγμα η μειωμένη σεξουαλική επιθυμία εν μέσω πανδημίας στο βαθμό που εξηγείται από τον δεδομένο στρεσογόνο παράγοντα και περιορίζεται στο διάστημα του lockdown δεν μπορεί να θεωρηθεί ως σεξουαλική δυσλειτουργία. Με την ίδια λογική η αύξηση της συχνότητας του αυνανισμού μέσα στο διάστημα της αυτοαπομόνωσης δεν είναι σωστό να εκληφθεί ως σύμπτωμα καταναγκαστικής σεξουαλικής διαταραχής. Οι επαγγελματίες υγείας λοιπόν είναι πολύ σημαντικό να είναι πολύ προσεκτικοί στην ερμηνεία των διαφόρων σεξουαλικών συμπτωμάτων και να μην αντιμετωπίζουν ως σεξουαλικές δυσλειτουργίες τις σεξουαλικές συμπεριφορές που δε συνιστούν παρά προσαρμογή των ατόμων στη νέα στρεσογόνο κατάσταση.
Είναι ωστόσο ήδη γνωστό ότι η συναισθηματική κατάσταση των ατόμων, οι αλλαγές στη διάθεση και η ποιότητα της σχέσης με τον /τη σύντροφο είναι παράγοντες που επηρεάζουν τη σεξουαλική λειτουργία και ικανοποίηση. Στο βαθμό λοιπόν που η πανδημία έχει αρνητική επίδραση στους παράγοντες αυτούς ενισχύεται η υπόθεση ότι η πανδημία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ενός σεξουαλικού προβλήματος. Αντιθέτως εάν η πανδημία επέδρασε με θετικό τρόπο στους παραπάνω παράγοντες είναι πιθανό να ωφέλησε και τη σεξουαλική τους λειτουργία. Για παράδειγμα για ζευγάρια που το lockdown τους επέτρεψε να περνούν χρόνο μαζί, μείωσε το καθημερινό στρες και αύξησε τη μεταξύ τους συναισθηματική εγγύτητα και οικειότητα είναι πολύ πιθανό να είχε ως αποτέλεσμα και τη βελτίωση της σεξουαλικής τους λειτουργίας. Σε ζευγάρια όμως που επηρεάστηκε σημαντικά η διάθεση, αυξήθηκαν οι συγκρούσεις και οι δύο σύντροφοι ένιωσαν ότι παραβιάζεται ο προσωπικός τους χώρος, είναι πολύ πιθανό να εμφανίστηκαν σεξουαλικά προβλήματα ή να επιδεινώθηκαν ήδη υπάρχοντα.
Σε κάθε περάτωση είναι σημαντικό οι επαγγελματίες υγείας να προσαρμόσουν την παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής και θεραπείας σεξουαλικών διαταραχών κατά τη διάρκεια της πανδημίας αφουγκραζόμενοι τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε ζευγαριού κι ερμηνεύοντας ορθά τα σεξουαλικά συμπτώματα των συντρόφων. Ακολούθου 6 συμβουλές των ειδικών στους επαγγελματίες υγείας για την καλύτερη προσαρμογή των υπηρεσιών σεξουαλικής υγείας εν μέσω της πανδημίας.
-
Καταρχάς δεδομένου του σημαντικού ρόλου της σεξουαλικότητας στη ζωή των ατόμων οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να ανοίγουν σχετική συζήτηση με τους ασθενείς όποτε αυτό είναι εφικτό.
Ιδιαίτερα στη δύσκολη αυτή περίοδο δεν πρέπει να μεταφέρεται το μήνυμα ότι η σεξουαλική δραστηριότητα είναι επικίνδυνη και απαγορεύεται καθώς αυτό μπορει να επηρεάσει πολύ αρνητικά ορισμένα συναισθηματικά ευάλωτα άτομα. Είναι σημαντικό να γίνει μια εξατομικευμένη συζήτηση και να βρεθεί για κάθε άτομο ο τρόπος να διατηρήσει τη σεξουαλική του έκφραση κατά τη διάρκεια της πανδημίας με ασφαλή τρόπο. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης δε θα πρέπει να υπάρχει επικριτική στάση αλλά να ενθαρρύνεται η άνετη συνομιλία χωρίς αμηχανία και ντροπή. Αυτό εχει μεγάλη σημασία για τους νέους ώστε να μπορέσουν να μιλήσουν ανοιχτά χωρίς να αποκρύπτουν ενδεχόμενες επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές.
-
Καθώς η μάχη με τον ιό δε θα τελειώσει άμεσα οι επαγγελματίες υγείας οφείλουν να συνεχίσουν να συμβουλεύουν τα άτομα αναφορικά με την ασφαλή σεξουαλική συμπεριφορά και τον μειωμένο κίνδυνο μετάδοσης του covid 19.
Τονίζεται ότι αν και η πιο ασφαλής συμπεριφορά είναι η σεξουαλική αποχή, αυτή καλό είναι να μη συστήνεται καθώς φαίνεται να αυξάνει τη ντροπή, την ενοχή και εν τέλει να μην οδηγεί σε επιθυμητές σεξουαλικές συμπεριφορές. Το ζητούμενο είναι η εξισορρόπηση της αυξημένης ανάγκης για διατήρηση της σωματικής οικειότητας και σεξουαλικότητας με τον έλεγχο της εξάπλωσης του ιού.
Η αμέσως ασφαλέστερη επιλογή είναι ο αυνανισμός. Οι επαγγελματίες υγείας μάλιστα μπορούν να συστήσουν τη χρήση σεξουαλικών παιχνιδιών και βοηθημάτων, πορνογραφικού υλικού, καθώς και να αναδείξουν τον αυνανισμό ως έναν τρόπο εξερεύνησης του σώματος και ανακάλυψης νέων τρόπων διέγερσης κι ευχαρίστησης.
Μια καλή εναλλακτική για το διάστημα της καραντίνας είναι η ψηφιακή σεξουαλική δραστηριότητα. Στην περίπτωση αυτή η προστασία της ιδιωτικότητας μπορεί να είναι ένα ζήτημα, τη λύση στο οποίο μπορούν να δώσουν ασφαλείς κωδικοποιημένες πλατφόρμες. Η συγκατάθεση εδώ είναι απαραίτητη και τα άτομα θα πρέπει να γνωρίζουν τους κινδύνους απεικόνισης και αποθήκευσης συζητήσεων ή βίντεο.
Για τα ζευγάρια που μένουν στο ίδιο σπίτι η σεξουαλική δραστηριότητα είναι ασφαλής στον βαθμό που κανείς από τους δύο συντρόφους δεν είναι πιθανό να έχει εκτεθεί στον ιό κατά την παραμονή του εκτός σπιτιού.
Το σεξ με οποιονδήποτε κατοικεί σε διαφορετικό σπίτι είναι η πιο επισφαλής επιλογή σεξουαλικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οι επαγγελματίες υγείας είναι σημαντικό να ενημερώσουν τους ασθενείς τόσο σχετικά με τον κίνδυνο μόλυνσης από άτομο που δεν έχει ακολουθήσει πιστά τα μέτρα αυτοαπομόνωσης καθώς και για τις τεχνικές μείωσης του κινδύνου που περιλαμβάνουν:
-
Τον περιορισμό του αριθμού των σεξουαλικών συντρόφων
-
Την αποφυγή σεξουαλικών συντρόφων που εμφανίζουν συμπτώματα τύπου COVID-19
-
Την αποφυγή των φιλιών καθώς και άλλων σεξουαλικών συμπεριφορών που μπορεί να φέρουν το άτομο σε επαφή με μολυσμένα σωματικά υγρά.
-
Τη χρήση μάσκας
-
Το ντους πριν και μετά την επαφή
-
Τον καθαρισμό του χώρου με αντισηπτικά μαντηλάκια.
-
Απαραίτητο είναι σε κάθε περίπτωση οι επαγγελματίες υγείας να δίνουν απλές και ξεκάθαρες οδηγίες αναφορικά με τον πως τα άτομα θα μπορέσουν να απολαύσουν το σεξ μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο μετάδοσης του COVID-19. Αυτές περιλαμβάνουν:
-
Την αποφυγή ανάλλαγης φιλιών με οποιοδήποτε δεν ανήκει στον στενό κύκλο επαφών. Το φιλί είναι βασικός τρόπος μετάδοσης του ιού.
-
Η χρήση προφυλακτικού και οδοντικών διαφραγμάτων κατά τη σεξουαλική επαφή μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο έκθεσης στον ιό.
-
Η χρήση μάσκας κατά τη σεξουαλική επαφή.
-
Εύρεση στάσεων που αυξάνουν την απόσταση πρόσωπο με πρόσωπο
-
Δόκιμη του ταυτόχρονου αυνανισμού με τον/ τη σύντροφο ώστε να αυξηθεί η απόσταση ασφαλείας
-
Το καλό πλύσιμο χεριών, σεξουαλικών παιχνιδιών, καθώς και του πληκτρολογίου η της οθόνης εάν πρόκειται για διαδικτυακή σεξουαλική δραστηριότητα πριν και μετά το σεξ.
-
Εάν υπάρχουν συμπτώματα ή ένας από τους δυο συντρόφους δε νιώθει καλά το σεξ θα πρέπει να αποφεύγεται.
-
Εάν κανείς έχει επαφές με πολλούς συντρόφους καλό είναι να επιλέξει για την περίοδο αυτή τους συντρόφους που εμπιστεύεται ότι τηρούν τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης από τον ιό. Θα πρέπει η συζήτηση για τον ιό να γίνεται όπως ακριβώς γίνεται και η συζήτηση για τη χρήση προφυλακτικού, τη λήψη προφυλακτικής αγωγής και αλλά ζητήματα που σχετίζονται με το ασφαλές σεξ. Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητο να μειωθεί η λίστα των συντρόφων, οι συναντήσεις να γίνονται σε καλά αεριζόμενους χώρους , να γίνεται χρήση μάσκας και αντισηπτικών.
-
Οι σεξουαλικοί εργαζόμενοι καλό είναι να αναστείλουν προσωρινά τις δια ζώσης συναντήσεις και να επιλέξουν διαδικτυακές σεξουαλικές πρακτικές.
-
Δεν θα πρέπει να παραβλέπεται παράλληλα με την προστασία από τον COVID-19, η πρόληψη των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων καθώς και των τη μη προγραμματισμένων κυήσεων.
-
Οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να φανούν ιδιαίτερα επινοητικοί κατά το τρέχον διάστημα ώστε να παρέχουν με ασφάλεια τις υπηρεσίες τους σε όλους και ιδιαίτερα στις ομάδες ευάλωτων ατόμων που ενδέχεται να επωφεληθούν τα μέγιστα από την άμεση παροχή συμβουλευτικής φροντίδας και υποστήριξης.
Τόσο οι οργανωμένες υπηρεσίες υγείας όσο και οι μεμονωμένοι επαγγελματίες είναι σημαντικό να κάνουν μια λίστα των βασικών και εναλλακτικών υπηρεσιών που θα παρέχονται κατά την διάρκεια της πανδημίας. Δε θα πρέπει για παράδειγμα να παραγκωνίζονται υπηρεσίες που σχετίζονται με τη βία και την κακοποίηση, τη αντισύλληψη, τη περιγεννητική φροντίδα, την πρόληψη των σεξουαλικώς μεταδομένων νοσημάτων και του καρκίνου.
-
Προκειμένω οι υπηρεσίες υγείας να είναι θωρακισμένες απέναντι στο ενδεχόμενο μελλοντικών lockdowns θα πρέπει να προβλέπεται η παροχή των περισσοτέρων υπηρεσιών ηλεκτρονικά. Για να επιτύχει αυτό θα πρέπει να δρομολογηθούν οι απαραίτητες νομικές, τεχνολογικές και επιστημονικές ρυθμίσεις.
Η τρέχουσα εμπειρία έδειξε ότι οι περισσότερες συνεδρίες σεξουαλικής θεραπείας έλαβαν χώρα διαδικτυακά κατά το διάστημα της πανδημίας, όμως για τους δύο πρώτους μήνες η ζήτηση των θεραπειών ήταν μειωμένη καθώς η διαδικτυακή θεραπεία είτε προκαλούσε αμηχανία στους ασθενείς είτε υπήρχε πρόβλημα εύρεσης ιδιωτικού χώρου στο σπίτι προκειμένου να διεξαχθεί. Σε πολλές περιπτώσεις βέβαια τα άτομα ήρθαν αντιμέτωπα με πιο κρίσιμα προβλήματα όπως είναι η απώλεια εργασίας και εισοδήματος με αποτέλεσμα η σεξουαλική ευημερία να έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Σε κάθε περίπτωση η παροχή συμβουλευτικής διαδικτυακά μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του άγχους που μπορει να εχει ένα ζευγάρι κατά τη διάρκεια της πανδημίας είτε γιατί το lockdown δεν επιτρέπει τη δια ζώσης επαφή είτε -στην περίπτωση που μένουν μαζί- γιατί επιβάλλει ένα είδος εγγύτητας που απειλεί τον προσωπικό χώρο του κάθε συντρόφου.
-
6. Το διάστημα του lockdown είναι ίσως μοναδική ευκαιρία για τους επαγγελματίες υγείας να ακούσουν προσεκτικά τους ασθενείς και να συνεργαστούν καλύτερα μαζί τους. Όσοι βρίσκονται σε αυτοπεριορισμό μπορούν να αξιοποιήσουν τον χρόνο συνδυάζοντας την εκπαίδευση με τη θεραπεία και την πρακτική.
-
Για παράδειγμα οι άνδρες με πρόωρη εκσπερμάτιση μπορούν να δοκιμάσουν την επίδραση των τοπικών θεραπειών σε συνδυασμό με τον αυνανισμό καθώς και να βρουν τη καλύτερη δυνατή δοσολογία και χρόνο χορήγησης της θεραπείας. Μπορούν επίσης να πειραματιστούν με διαφορές πρακτικές στη χρήση προφυλακτικού, διαφορετικούς τρόπους ερεθισμού με τη χρήση σεξουαλικών παιχνιδιών και λιπαντικών, και διάφορες στρατηγικές ελέγχου της εκσπερμάτισης. Οι γυναίκες με ανοργασμία μπορούν να αξιοποιήσουν τον χρόνο ώστε με τη καθοδήγηση των ειδικών να ενισχύσουν την αυτεπίγνωση των σωματικών αισθήσεων και να εντοπίσουν τα πιο διεγερτικά ερεθίσματα. Στη περίπτωση των ζευγαριών οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να εστιάσουν στη βελτίωση της επικοινωνίας και στην επικέντρωση στην ευχαρίστηση και όχι στη σεξουαλική επίδοση.p 4
Η πανδημία έφερε τις ψυχολογικές επιπτώσεις ενός τραύματος. Πρόκειται για μια εμπειρία τραυματική σε ένα βαθμό για όλους καθώς ο κίνδυνος και η αβεβαιότητα συνιστούν τη νέα τάξη πραγμάτων για ένα μεγάλο πλέον χρονικό διάστημα. Μέσα σε αυτό το καθεστώς της αβεβαιότητας και του φόβου η ανάγκη για αγάπη, τρυφερότητα, φλερτ και σεξουαλική έκφραση όχι απλά παραμένει, αλλά εχει ζωτική σημασία για τη διατήρηση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου ευημερίας. Η καλύτερη κατανόηση της κλινικής σημασίας της δυναμικής διάδρασης μεταξύ της σεξουαλικής ευημερίας, των και των ψυχοκοινωνικών παραγόντων κατά τη διάρκεια της πανδημίας είναι απαραίτητη.
Οι επαγγελματίες υγείας λοιπόν θα πρέπει να αναπροσδιορίσουν τον τρόπο σκέψης σχετικά με τους κινδύνους της σεξουαλικής υγείας. Τα τεστ αντισωμάτων ενδέχεται να παίξουν σημαντικό ρόλο στην εκτίμηση του κινδύνου αλλά χρειάζεται περεταίρω έρευνα τόσο για την αξιολόγηση της αξιοπιστίας τους όσο και για τον εντοπισμό του βαθμού στον οποίο μπορούν να δώσουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την εκτίμηση του κινδύνου. Παράλληλα, οι επαγγελματίες υγείας είναι σημαντικό να συζητούν με τους ασθενείς όλες τις νέες πληροφορίες που προκύπτουν από την τρέχουσα ερευνητική διαδικασία, καθώς η ολοκληρωμένη ενημέρωση είναι θεμελιώδης για τη σεξουαλική υγεία και αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα.
www.andrologia.gr