Πολλοί άνθρωποι θεωρούν πως η ζωή είναι ένα µόνο µακρύ ταξίδι. Ξεκινάς τη διαδροµή σου προς το άγνωστο (γέννηση), ταξιδεύεις σε ξένους κόσµους (η ζωή γενικότερα) και επιστρέφεις εκείαπό όπου προήλθες (θάνατος). Αλλά αυτή η περιγραφή είναι ανακριβής.
Η ζωή δεν είναι ένα ταξίδι, αλλά αποτελείται από αµέτρητα διαφορετικά ταξίδια. Κι εγώ πιστεύω ακράδαντα πως, όσο περισσότερα ταξίδια κάνετε, τόσο πιο γεµάτη και ευτυχισµένη θα είναι η ζωή σας.
Θα έχετε καταλάβει πως, όταν λέω ταξίδια, δεν εννοώ διακοπές all inclusive µε ξεναγήσεις στα αξιοθέατα και χορευτικές βραδιές στην αµµουδιά. Το ταξίδι είναι µεταφορική έννοια και υποδηλώνει όλα τα πράγµατα που σας µεταφέρουν σε έναν κόσµο γεµάτο νέες εµπειρίες.
Από αυτή την άποψη, ακόµα και στα λιγοστά χρόνια της µέχρι τώρα ζωής σας έχετε κάνει ήδη αρκετά ταξίδια. Κάθε µέρα είναι για εσάς µια νέα περιπέτεια, που σας φέρνει µπροστά σε µια καινούρια πρόκληση, συνήθως υπό το άγρυπνο βλέµµα των προστατευτικών γονιών σας (αν εκείνη τη στιγµή δεν είναι κολληµένο στην οθόνη του κινητού), πράγµα που, ωστόσο, δεν αφαιρεί από τις πρώτες σας εµπειρίες –το πρώτο σας µπουσούληµα, το πρώτο σας γλίστρηµα στην τσουλήθρα, τα πρώτα σας βήµατα σ’ αυτόν τον κόσµο, την πρώτη βόλτα µε το πατίνι, το ποδήλατο ή το σκέιτ-µπορντ– τον συναρπαστικό χαρακτήρα της εξόρµησης σε έναν νέο, άγνωστο κόσµο.
Κι αυτό ισχύει τόσο για τα µικρά, όπως η πρώτη φορά που βουτήξατε στο παγωµένο νερό της πισίνας του κολυµβητηρίου, όσο και για τα µεγάλα, όπως τα χρόνια σας στον παιδικό σταθµό και το νηπιαγωγείο, που ήταν επίσης ένα ταξίδι, το οποίο τελείωσε µε την έναρξη της σχολικής ζωής σας.
Τα ταξίδια της ζωής σας διασταυρώνονται µεταξύ τους ή κινούνται παράλληλα. Ένα από αυτά τα ταξίδια είναι και η φιλία. Ξεκινάει µε µια διστακτική προσέγγιση, συνεχίζεται µε τις πρώτες προσκλήσεις σε γενέθλια και, µε λίγη τύχη, αυτή η φιλία θα αντέξει πολλά πολλά χρόνια, στη διάρκεια των οποίων εσείς θα ταξιδεύετε παράλληλα σε άλλους κόσµους: στις σπουδές ή την επαγγελµατική σας εκπαίδευση, στον επαγγελµατικό σας κόσµο, σε έναν γάµο ή µια σχέση.
Ορισµένα από τα ταξίδια σας θα είναι κοπιαστικά, ενώ άλλα θα είναι διδακτικά και αναζωογονητικά. Θα περάσετε από άγνωστες περιοχές, θα βρεθείτε σε απόµερα, επικίνδυνα µέρη. Πολλές φορές θα επιβραβευθείτε µε επικές εµπειρίες και αξέχαστες στιγµές. Θα συναντήσετε φίλους, θα βρείτε τον έρωτα, θα κάνετε εχθρούς και θα χρειαστεί να υπερνικήσετε αντιπάλους.
Εµείς, οι γονείς σας, δεν µπορούµε να σας απαλλάξουµε από όλα τα βάρη και τις δυσκολίες. Δεν θα καταφέρουµε να παραµερίσουµε όλα τα εµπόδια από τη διαδροµή σας, και σίγουρα δεν µπορούµε να νιώσουµε εµείς για λογαριασµό σας την ευτυχία να φτάνεις επιτέλους στον προορισµό των ονείρων σου. Τις διαδροµές θα πρέπει να τις κάνετε µόνοι σας.
Εµείς µπορούµε µονάχα να σας παράσχουµε τον αναγκαίο εξοπλισµό και να σας βοηθήσουµε να φτιάξετε τις βαλίτσες σας, ώστε στο ταξίδι της ζωής σας να έχετε τα κατάλληλα εφόδια για (σχεδόν) κάθε περίσταση.
Έχετε προσέξει ποτέ ότι πάρα πολλές ιστορίες στο σινεµά, την τηλεόραση και τα βιβλία έχουν θέµα τα ταξίδια; Ο πατέρας του Νέµο διασχίζει τον ωκεανό για να βρει τον γιο του, ο Τζακ σαλπάρει µε τον Τιτανικό για τον Νέο Κόσµο, ο Χάρι Πότερ επιβιβάζεται από την αποβάθρα 9 και 3/4 στο τρένο για το Χόγκουαρτς.
Λατρεύουµε αυτές τις ιστορίες, επειδή οι ήρωές τους -ταξιδεύουν για λογαριασµό µας και τολµούν να εξορµήσουν σε κόσµους όπου οι περισσότεροι από εµάς δεν θα πήγαιναν ποτέ. Ουρλιάζουµε στην Κλαρίς Στέρλινγκ να κατέβει στο υπόγειο όπου βρίσκεται ο Χάνιµπαλ Λέκτερ, παρότι εµείς στη θέση της θα βάζαµε τα πόδια στην πλάτη και θα τρέχαµε να φύγουµε από εκεί µέσα.
Χαιρόµαστε που ο Λίαµ Νίσον στην Αρπαγή κατεδαφίζει το µισό Παρίσι για να ξαναβρεί την κόρη του, ενώ εµείς στη θέση του θα πηγαίναµε σαν καλά παιδιά στην αστυνοµία και θα περιµέναµε να τη βρουν.
Και, φυσικά, δεν υπάρχει κανένα πρόβληµα που ο Οµάρ Σι στους Άθικτους παραβιάζει όλους τους συµβατικούς κανόνες της φροντίδας ατόµων µε ειδικές ανάγκες, επειδή καµιά φορά θα θέλαµε κι εµείς να σπάσουµε τους κανόνες και να κάνουµε το «σωστό», αλλά από φόβο µένουµε φρόνιµοι (προσαρµοζόµαστε), µην τυχόν δυσαρεστήσουµε κανέναν και χάσουµε τη δουλίτσα µας. (Επειδή θέλουµε να λειτουργούµε!)
Με δυο λόγια, λατρεύουµε τους ήρωες στα βιβλία και τις ταινίες, επειδή ταξιδεύουν για λογαριασµό µας και επισκέπτονται άγνωστους κόσµους, όπου εµείς δεν τολµάµε να πάµε. (Ούτε κι εσείς θα τολµούσατε να κρεµαστείτε από το διαστηµόπλοιο και να εκτοξευτείτε στο διάστηµα, όπως ο ΓΟΥΟΛ·Υ!)
Παρεµπιπτόντως, αν ασχοληθούµε λίγο µε τη δοµή των ιστοριών που µας αρέσει να ακούµε, να βλέπουµε, να διαβάζουµε ή να αφηγούµαστε, µπορούµε να βγάλουµε πολύ χρήσιµα συµπεράσµατα για τη δική µας ζωή. Στον πυρήνα τους βρίσκεται συνήθως ένα ταξίδι. Στην αρχή γνωρίζουµε τον ήρωα στον κανονικό κόσµο του. Ας πάρουµε, για παράδειγµα, τον Χάρι Πότερ. Ο κανονικός κόσµος αυτού του δύστυχου παιδιού είναι ένα αποθηκάκι κάτω από τη σκάλα. Στην πρώτη πράξη, ο ήρωας, δηλαδή ο Χάρι, ακούει το κάλεσµα της περιπέτειας, την πρόταση να ταξιδέψει σε έναν άγνωστο κόσµο, το Χόγκουαρτς.
Κατά κανόνα η πρόταση δεν γίνεται δεκτή αµέσως, αλλιώς δεν θα επρόκειτο για περιπέτεια. Στη συνέχεια, όµως, κάτι αλλάζει και ο ήρωάς µας φτάνει σε ένα σηµείο καµπής· για παράδειγµα, εµφανίζεται ένας µέντορας που του δίνει µια σοφή συµβουλή, ή ο ήρωάς µας αναγκάζεται να κάνει το ταξίδι παρά τη θέλησή του, ή προκύπτει µια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ο ήρωας πρέπει να ψάξει κάτι που υπάρχει µόνο στον νέο, άγνωστο κόσµο, για τον οποίο ξεκινάει αµέσως µετά (στην αρχή της δεύτερης πράξης).
Αν σας ενδιαφέρει να µάθετε περισσότερα για τη δοµή των ιστοριών, πρέπει οπωσδήποτε να διαβάσετε κάποια στιγµή το βιβλίο The Writer’s Journey (Το ταξίδι του σεναριογράφου) του Κρίστοφερ Φόγκλερ, ο οποίος µπήκε στον κόπο να µελετήσει τις ιστορίες που αφηγούµαστε ο ένας στον άλλο από την εποχή του Οµήρου και να αναλύσει τις αρχετυπικές δοµές που εµφανίζονται επανειληµµένα.
Αυτό που θα πρέπει να συγκρατήσετε προς το παρόν είναι ότι η αρχή κάθε µεγάλου ταξιδιού συνοδεύεται από αµφιβολίες. Όχι µόνο στο σινεµά, αλλά και στην πραγµατικότητα. Όχι µόνο για τον Χάρι Πότερ, αλλά και για εσάς. Είναι λίγο σχιζοφρενική αίσθηση· λατρεύουµε να εξερευνούµε άγνωστους κόσµους, αλλά συγχρόνως φοβόµαστε να αποµακρυνθούµε από το γνώριµο περιβάλλον µας.
Εγώ, για παράδειγµα, όταν ήµουν µικρός, ονειρευόµουν να περάσω έναν χρόνο στις ΗΠΑ, στο πλαίσιο κάποιου προγράµµατος ανταλλαγής µαθητών. Στο τέλος, όµως, δεν ανταποκρίθηκα στο κάλεσµα της περιπέτειας, επειδή ήµουν φοβητσιάρης. Αναρωτιόµουν για διάφορα όπως: «Θα µου αρέσει η οικογένεια που θα µε φιλοξενεί;» «Θα βρω νέους φίλους;» «Μήπως χάσω τους φίλους που έχω εδώ;» «Τι θα απογίνει το συγκρότηµά µου (τότε έπαιζα ντραµς), τι θα γίνει µε τις συναυλίες µας; Μήπως τελικά αυτή η χρονιά µού στοιχίσει τη διεθνή καριέρα µου ως ροκ σταρ;» (Η οποία, παρεµπιπτόντως, ήταν ήδη από τότε τόσο απίθανη όσο και το ενδεχόµενο της κατάργησης των φόρων.)
Σε αντίθεση µε τους φανταστικούς ήρωες, αποφάσισα να µην αποτολµήσω το ταξίδι και να µείνω στο σπίτι µου. Η δειλία µου πιθανότατα µου στέρησε µια πρώιµη περιπέτεια, ένα ταξίδι στο οποίο θα µπορούσα να µαζέψω αµέτρητες αναµνήσεις, που κατά τη γνώµη µου είναι ό,τι σηµαντικότερο στη ζωή.
Λένε ότι στο τέλος της ζωής µας µετανιώνουµε µόνο για τα πράγµατα που δεν δοκιµάσαµε.
Αυτή η απόλυτη γενίκευση είναι, φυσικά, µια µπούρδα και µισή. Εγώ, για παράδειγµα, δεν δοκίµασα ποτέ το ναρκωτικό Κροκοντίλ, ούτε συµµετείχα ποτέ σε παράνοµο αγώνα πυγµαχίας – και µάλλον δεν πρόκειται να το µετανιώσω.
Εποµένως, άλλη µια δυσκολία αυτού του περίεργου πράγµατος που αποκαλούµε «ζωή» είναι να διακρίνουµε ποια ταξίδια θέλουµε να κάνουµε και ποιες περιπέτειες καλό θα ήταν να αποφύγουµε.
Ο δικός µου γενικός κανόνας είναι ο εξής: Δοκιµάστε όσο περισσότερα πράγµατα µπορείτε στη ζωή σας, «ταξιδέψτε» όσο περισσότερο γίνεται, αλλά πριν δοκιµάσετε οτιδήποτε, ρωτήστε τον εαυτό σας τρία πράγµατα:
1. Βλάπτει την υγεία σας;
2. Μπορεί να σας στοιχίσει την ελευθερία σας;
3. Βλάπτει κάποιον άλλο;
Απόσπασμα από το βιβλίο του Sebastian Fitzek “Τα Ψάρια που Σκαρφαλώνουν στα Δέντρα” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.