του Νικόλα Γεωργιακώδη
Ως “δυτικού τύπου διατροφή” χαρακτηρίζεται το πρότυπο που έχει προέλθει από τον Δυτικό κόσμο και ειδικά από τις ΗΠΑ και επεκτείνεται σε όλες τις χώρες, ακόμα και τις αναπτυσσόμενες. Το περιβάλλον μέσα στο οποίο καλλιεργήθηκε είναι οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής, η έλλειψη χρόνου και η οικονομική κρίση, η οποία επέφερε συμπίεση εισοδημάτων και άρα αναζήτηση για φτηνότερες λύσεις φαγητού.
Σου φαίνεται αρκετά οικείο; Συνέχισε να διαβάζεις.
Τα χαρακτηριστικά της δυτικής διατροφής
Η δυτικού τύπου δίαιτα χαρακτηρίζεται από κατανάλωση έτοιμων προπαρασκευασμένων γευμάτων – π.χ. fast food, τροφίμων με ζάχαρη όπως αναψυκτικά και γλυκά, προϊόντων με άσπρο αλεύρι (άσπρο ψωμί, αρτοποιήματα, σφολιάτες, ζύμες υπερταχείας κατάψυξης κ.α.), καθώς και προϊόντων που περιέχουν φοινικέλαιο και σιρόπι καλαμποκιού πλούσιου σε φρουκτόζη. Εξέχουσα θέση σε αυτή τη διατροφή κατέχει και η κατανάλωση λιπαρών κρεάτων.
«Αν αναλύσουμε μια τέτοιου τύπου διατροφή σε καθημερινή βάση, θα δούμε πως είναι πλούσια σε κορεσμένα και τρανς λιπαρά, επεξεργασμένα ζάχαρα, αλάτι και χαμηλή σε υγιεινά λιπαρά, όπως τα μονοακόρεστα και τα πολυακόρεστα ή τα ω-3 και πολύ φτωχη σε φυτικές ίνες, μιας και τροφές όπως τα όσπρια, τα λαδερά, τα φρούτα και οι ξηροί καρποί απουσιάζουν», σχολιάζει ο κ. Βασίλης Παπαμίκος, Κλινικός Διατροφολόγος.
Τα προβλήματα που προκαλεί
Δεν χρειάζεται πολύ σκέψη για να καταλάβει λοιπόν κανείς πως το δυτικό πρότυπο διατροφής είναι άκρως επιβαρυντικό για την υγεία.
Συγκεκριμένα, το σιρόπι καλαμποκιού με φρουκτόζη δημιουργεί εξάρτηση λόγω της γεύσης του με αποτέλεσμα την αύξηση του βάρους αλλά και την εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη, «συστατικά» μιας γενικότερης κατάστασης που αποκαλείται «μεταβολικό σύνδρομο» και είναι συχνή στις δυτικές κοινωνίες. Χαρακτηρίζεται από μια σειρά παραμέτρων όπως η αυξημένη γλυκόζη αίματος, η αυξημένη περιφέρεια μέσης λόγω κοιλιακού και σπλαχνικού λίπους, αυξημένη αρτηριακή πίεση και τριγλυκερίδια, παράγοντες που μακροπρόθεσμα απειλούν άμεσα την υγεία της καρδιάς.
Όσον αφορά την έλλειψη φυτικών ινών, επηρεάζει άμεσα την καλή υγεία του εντέρου, το οποίο εκτός από όργανο απορρόφησης θρεπτικών συστατικών είναι βασικό όργανο του ανοσοποιητικού συστήματος. Μάλιστα η λειτουργία του εντέρου επηρεάζεται και από τη φλεγμονή που προκαλείται από την κατανάλωση κακής ποιότητας λιπαρών – κορεσμένων και τρανς. Η μικρής κλίμακας αυτή φλεγμονή αλλοιώνει την διαπερατότητα του εντέρου με αποτέλεσμα να μην φιλτράρει αποτελεσματικά τι περνά μέσα στον οργανισμό. Επίσης, η φλεγμονή από την κατανάλωση κακών λιπαρών αυξάνει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων του εντέρου και άρα την πιθανότητα μετάλλαξης και καρκινογένεσης.
Επιπλέον, αυτό το είδος διατροφής αλλάζει την ισορροπία των βακτηρίων που κατοικούν στο έντερο και ευνοεί εκείνα που δεν είναι φιλικά στον οργανισμό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, όταν τα βακτήρια αυτά αναπτυχθούν, ο οργανισμός να τους επιτίθεται, και να εμφανίζονται αυτοάνοσα νοσήματα όπως η Νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα.
Το αλάτι που υπάρχει σε αφθονία στη διατροφή αυτή τέλος, προδιαθέτει για μεταβολικά νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπέρταση. Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε πως 9 στα 10 άτομα καταναλώνουν περισσότερο από ένα κουταλάκι αλατιού την ημέρα, κάτι που σε βάθος χρόνου τους θέτει απέναντι σε μεγάλο καρδιαγγειακό κίνδυνο.
«Αν υπολογίσουμε πόσα χρόνια υγείας μας αφαιρούν όλα τα παραπάνω, το κόστος ασθένειας από τη δυτική διατροφή είναι μεγάλο. Είναι χαρακτηριστικό πως αν κάποιος ακολουθήσει ένα υγιεινό τρόπο διατροφής σε συνδυασμό με σωματική δραστηριότητα, υπολογίζεται ότι κερδίζει 10 χρόνια ζωής, χωρίς ασθένειες», επισημαίνει ο κ. Παπαμίκος.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Πράγματα που όλοι σαν λαός γνωρίζουμε, αλλά ποτέ δεν εφαρμόζουμε: μείωση της κατανάλωσης αλατιού και ζάχαρης, αύξηση κατανάλωσης φυτικών ινών μέσα από την κατανάλωση οσπρίων, λαδερών, φρούτων, λαχανικών και ξηρών καρπών, κατανάλωση υγιών λιπαρών όπως το ελαιόλαδο και το αβοκάντο, ω-3 λιπαρών από τα ψάρια τα οποία στη Μεσόγειο αφθονούν.
Επίσης αντί για κάποιο ανθυγιεινό σνακ καλό θα ήταν να καταναλώνουμε ξηρούς καρπούς και να αποφεύγουμε τα γλυκά, τα αναψυκτικά και τα προϊόντα που είναι φτιαγμένα από σφολιάτες. «Ας αφήσουμε τις όποιες ατασθαλίες για σπάνιες περιστάσεις, όπως οι γιορτές», σχολιάζει ο ειδικός.