Η εκπαίδευση χαλάρωσης είναι μία από τις πρώτες επιστημονικά επικυρωμένες μεθόδους ψυχολογικής θεραπείας. Στην ουσία, η χαλάρωση είναι απλώς η μείωση της διέγερσης του απόκρισης «μάχης ή φυγής» του νευρικού συστήματος του σώματος.
Πράγματι, σε γενικές γραμμές, το νευρικό μας σύστημα έχει ένα γκάζι και ένα φρένο – όπως ένα αυτοκίνητο. Και χαλαρώνοντας το γκάζι και πατώντας το φρένο, οι άνθρωποι μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα διέγερσής τους και να εισέλθουν σε μια κατάσταση χαλάρωσης που είναι ασύμβατη με το άγχος.
Το να πούμε σε κάποιον ότι θα ωφεληθεί από τη χαλάρωση, ωστόσο, είναι πολύ αόριστο, διότι υπάρχουν διάφοροι τύποι τεχνικών χαλάρωσης. Έτσι, το να προτείνετε σε κάποιον να χαλαρώσει είναι σαν να λέτε σε κάποιον να πάρει ένα φάρμακο. Τι είδους φάρμακο; Ακεταμινοφαίνη, ασπιρίνη, ιβουπροφαίνη, κωδεΐνη κ.λπ.
Φυσικά, η απάντηση εξαρτάται από τις συγκεκριμένες περιστάσεις. Υπάρχουν πλεονεκτήματα και αντενδείξεις σε όλες τις κατηγορίες φαρμάκων. Ομοίως, δεν είναι όλοι οι τύποι εκπαίδευσης και οι μέθοδοι χαλάρωσης κατάλληλοι για όλους τους ανθρώπους.
Είναι η τυπική προοδευτική μυϊκή χαλάρωση η καλύτερη μέθοδος για ένα συγκεκριμένο άτομο; Ή μήπως θα ήταν καλύτερες οι φράσεις- μάντρα, η διαφραγματική αναπνοή, οι τεχνικές οραματισμού, ο καθοδηγούμενος διαλογισμός; Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό για τους ειδικούς να διαθέτουν ένα καλό ρεπερτόριο τεχνικών, προσεγγίσεων, στρατηγικών και μεθόδων.
Όσα περισσότερα βέλη έχουν στη θεραπευτική τους φαρέτρα, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να πετύχουν το στόχο τους. Δυστυχώς, όμως, πολύ λίγοι επαγγελματίες είναι καλά εξοικειωμένοι με ένα ευρύ φάσμα μεθόδων, επιλέγοντας αντ’ αυτού να χρησιμοποιούν την προκρούστεια κλίνη της τεχνικής που προτιμούν. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό για τους πελάτες στην αγορά της συμπεριφορικής φροντίδας υγείας να έχουν έναν βαθμό επίγνωσης της ποικιλίας των θεραπευτικών μεθόδων που προσφέρονται.
Επιπλέον, παραδόξως, πολλοί άνθρωποι αισθάνονται αυξημένη ψυχολογική δυσφορία όταν προσπαθούν να χαλαρώσουν. Αυτή η δυσφορία που προκαλείται από τη χαλάρωση αναφέρεται ως παράδοξο άγχος. Η εξήγηση για το γιατί συμβαίνει το παράδοξο άγχος είναι αβέβαιη, αλλά υπάρχουν μερικές ιδέες στη βιβλιογραφία σχετικά με το γιατί συμβαίνει.
Μερικοί άνθρωποι απλώς φοβούνται μήπως «χάσουν τον έλεγχο» κατά την εφαρμογή της χαλάρωσης και κάνουν κάτι ακατάλληλο. Άλλοι άνθρωποι είναι πολύ αμήχανοι και ντρέπονται να μάθουν τις μεθόδους από έναν κλινικό.
Μια άλλη εξήγηση είναι αυτό που ονομάζεται σύνδρομο υπεραερισμού. Αυτό συμβαίνει όταν οι άνθρωποι υπεραναπνέουν ή παίρνουν πολύ ρηχές και συχνές αναπνοές. Άλλοι που δεν έχουν αυτοσυνειδησία, δεν ντρέπονται εύκολα ή φοβούνται ότι χάνουν τον έλεγχο ή ότι εμφανίζουν υπεραερισμό, απλώς γίνονται πιο σφιγμένοι και αγχωμένοι κατά την εξάσκηση των τεχνικών χαλάρωσης. Αυτή η τελευταία ομάδα θα μπορούσε απλώς να είναι τόσο καλά «κουρδισμένη» έτσι ώστε η στροφή του μυαλού τους προς τα μέσα κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης να προκαλεί άγχος.
Αν σκεφτούμε αυτό το φαινόμενο – να γινόμαστε αγχωμένοι και σφιγμένοι ενώ χαλαρώνουμε – φαίνεται να έχει απόλυτο νόημα. Οι άνθρωποι είναι ημερόβια πλάσματα που έχουν εξελιχθεί να κοιμούνται όταν είναι σκοτάδι και να είναι ξύπνιοι και σε εγρήγορση κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Ως εκ τούτου, κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης, εξελικτικά ήταν εξαιρετικά προσαρμοστικό και επωφελές να εστιάζει κανείς την προσοχή του στο εξωτερικό περιβάλλον, το οποίο μπορεί να είναι γεμάτο με κάθε είδους απειλές και κινδύνους.
Έτσι, το να στρέφει κανείς την εστίαση και την προσοχή του προς τα μέσα σε σωματικές αισθήσεις, νοητικές εικόνες ή άλλες εσωτερικές εμπειρίες μπορεί να είναι πολύ ανησυχητικό για μερικούς ανθρώπους, επειδή αισθάνονται εκτεθειμένοι και ευάλωτοι σε αόρατους ή μη εντοπισμένους κινδύνους. Να θυμάστε ότι η τεχνολογία, ο πολιτισμός και το περιβάλλον μας έχουν αλλάξει δραματικά τα τελευταία μερικές εκατοντάδες χρόνια, αλλά βιολογικά και ψυχολογικά είμαστε ουσιαστικά οι ίδιοι με τους προγόνους μας του Πλειστόκαινου.
Ευτυχώς, με τη σωστή προσαρμογή μεταξύ κλινικού και πελάτη και με τη χρήση μιας ψυχολογικά συμβατής μεθόδου, οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να μάθουν με επιτυχία κάποιες χρήσιμες τεχνικές χαλάρωσης. Να θυμάστε: Να σκέφτεστε καλά, να ενεργείτε καλά, να αισθάνεστε καλά, να είστε καλά.
Πηγή:
psychologytoday.com/intl/blog/think-well/202206/why-some-people-get-more-anxious-when-they-try-relax